Column: zit Oostenrijk in een identiteitscrisis?
Ik ben inmiddels vele keren in Oostenrijk op vakantie geweest. Het authentieke, de gemütlichkeit, de vriendelijkheid van de mensen. Dat is wat mij altijd aan dit land trekt. Op een of andere manier lijken Oostenrijkers perfect te snappen waar wij, gehaaste “Flachländer”, naar op zoek zijn. Tenminste, dat hebben ze altijd gesnapt.
Hellend vlak
De laatste jaren zie ik echter een ontwikkeling. Ook dit land lijkt te worden meegetrokken in de internationalisering en dat heeft onder andere zijn weerslag op de architectuur. Steeds meer moderne gebouwen verrijzen uit de grond die voor het oog slechts indirect een link lijken te hebben met het oude. Nu valt over smaak niet te twisten, maar deze ontwikkeling baart me een beetje zorgen als Oostenrijkfan. Begeef je je met een hippe bouwstijl zoals hier in Hinterglemm - waarvan alleen het houtgebruik doet denken aan mijn eerste frühstückspension - niet op een hellend vlak?
Een hotel als dit zal ongetwijfeld voldoen aan de hoogste luxe-eisen van wintersporters. Ook aan efficiënt ruimtegebruik en energiebeperking zal maximaal gedacht zijn, maar worden dit soort hotels tegenwoordig niet overal gebouwd?
Die Kiste
Een ander voorbeeld vond ik in Vorarlberg. Begin september was ik in Gaschurn - Partenen waar de eigenaar van Pension Christine me een paar anekdotes uit het ‘Montafonse’ wist te vertellen. Ook hij zag om zich heen de laatste jaren veel gebiedsvreemde, enigszins exotische gebouwen opdoemen. Gebouwen waar de plaatselijke bevolking soms cynische namen voor heeft verzonnen. Ik stel er twee aan jullie voor:
Laatstgenoemde “Kiste” had een opmerkelijke geschiedenis. De bouwaanvraag was enkele jaren geleden afgewezen door de gemeenteraad van Gaschurn - Partenen omdat het niet paste in de omgeving, maar de aanvrager bleek familie van een politicus in Bregenz bij het Land Vorarlberg. Ondanks de eerdere afwijzing mocht hij die “Kiste” bouwen. De architect verweert zich intussen door te zeggen dat architectuur in beweging is en er overal ter wereld met de tijd wordt meegegaan.
Beeld verandert
Maar zit daar niet precies het pijnpunt? Franse skistations hebben een hele erfenis weg te werken van de grillen van ooit moderne architecten. Kijk naar de betondorpen van La Plagne of Flaine.
Ik kom juist graag terug naar Oostenrijk voor de gezellige sfeer van oude (of in ieder geval oud ogende) boerderijen, en de blik op besneeuwde bergen met mooie Alpenhuizen als je 's morgens de gordijnen openmaakt. Je weet wel, huizen met zo’n vlak aflopend dak waar een pak sneeuw zo lekker op blijft liggen, en waar 's zomers de geraniums aan de balkons hangen. Ik heb geen hip beeld van Oostenrijk, Oostenrijk is niet hip. ‘Dreigt’ het dat nu wel te worden?
Plaats een reactie
Roel ik ben het helemaal met je eens.De nieuwe generatie Oostenrijkers willen modern doen.Dat is op zich niet zo erg ware het niet dat ze absoluut geen smaak hebben.En gebouwen neerzetten die absoluut niet in de omgeving passen.Een treurig voorbeeld is het Arlmount Hotel in Sankt Anton dat als een soort ruimte schip wat net geland is staat tussen prachtige karakteristieke huizen in het mooiste gebied van Nasserein. 
Excuus voor de slechte foto.
Er zijn alleen al in Sankt Anton am Arlberg op dit moment minstens 5 gebouwen in die
Moderne houten stijl door jou beschreven.Ik noem het altijd horizon vervuiling.
Ik begrijp wat je wil zeggen Roel… het hotel op de bovenste foto (Sporthotel Karawanserai in Hinterglemm) is echter wel helemaal ok hoor, ik ben hier echt goed verzorgd geweest. Aan de andere kant hou ik ook wel van die knusse oude gebouwen met een haardvuur en bediening in lederhosen :-), de nieuwe gebouwen hebben wel allemaal mooie ruime kamers met grote ramen en prima badkamer… daar ben ik ook wel voor te vinden.
Tja, het is aan de ene kant een kwestie van smaak - ik vind die gebouwen met die geraniums echt de truttigheid ten top en vind die “Kiste” verreweg het mooiste plaatje in dit artikel - aan de andere kant is het business. De efficiëntie en kostenbesparing is ook in Oostenrijk toegeslagen (al zie je dat nog niet altijd in de prijzen voor de consument). Wat wel jammer is, is dat de Oostenrijkers niet door hebben dat veel mensen (althans, veel Nederlandse mensen) juist komen voor die truttigheid… uhh ik bedoel ‘authentieke, gezellige sfeer’. Als ze die teniet doen, wijken al die sfeerzoekers uit naar andere plekken, waar het tot nu toe zo lekker rustig was. ;)
Inderdaad het mooiste land van Europa.
Italië.
Ik kan anders heel wat voorbeelden geven van ‘nieuwere’ architectuur in Oostenrijk die een heel mooie combinatie weet te maken van modernere bouwstijlen met wat wij als traditioneel Oostenrijkse elementen zouden bestempelen. We moeten ook niet vergeten dat de mensen zélf in hun huis moeten willen wonen en die inwoners zijn nu eenmaal niet dezelfde mensen als de toeristen die, als het meevalt, één-twee weken op een jaar langskomen. Dat is niet hetzelfde als zeggen dat alle huizen met een “hypermoderne”, koele bouwstijl daarom goed passen in hun omgeving. Maar het is ook niet alsof élk huis zo wordt neergezet. Zeker bij de modernere woningen zie ik toch vaak huizen waarvan ik denk “goh, als dat op de markt komt, ik verhuis naar daar”.
Waar, volgens mij, veel meer het probleem ligt is dat er vaker significante ingrepen in het uitzicht van een dorp/skidorp/wijk/skidomein komen door wat, om het vriendelijk te noemen, buitenlandse investeringsprojecten willen aanrichten. Een paar voorbeelden:
- het “aanpassen” van grote bestaande hotels aan een (laat ons eerlijk zijn) russische bouwstijl (dat zie je in élk dorpje in het pitztal, ötztal, …)
- het opkopen van gefaalde bouwprojecten (die ooit ook niet zo heel zuiver aan de graat waren), de plannen groots (of megalomaan) aanpassen in een kader dat absoluut niet past in het kleine dorp waarbij het hoort, of het (kleine) skigebiedje dat ernaast ligt. Denk dan aan Mösern, Telfs, …
- het “groot en groots” maken van kleine skigebiedjes omdat de eigenaar iemand is met “visie en een naam” maar waarbij vrolijk aan de belangrijkste bestaansreden vh gebied wordt voorbij gegaan. Denk dan bv. aan Patscherkofel (de hoeveelste renovatie is dat die eraan komt voor het huisgebied van Innsbruck?)
De stijl is overal ter wereld onderhevig aan verandering en dat vind ik niet per se negatief. Wat ik wel belangrijk vind is dat je de identiteit van het gebied terugziet in de nieuwbouw. Het bovenste plaatje vind ik daarom ook prima, omdat dit wat strakker is maar toch voor mij nog aan Oostenrijk doet denken. Vooral door het dak, de balkons en het vele houtgebruik. Bij het plaatje van het Adler Resort in Hinterglemm denk ik eerder aan een hotel aan de kust. Het oogt ook erg massief en de stijl is niet echt mijn ding.
Ik denk dat het vooral ligt aan wat wij als wintersporters zelf doen. Gebieden hebben het idee dat alles alleen maar luxer moet. Ga je zelf naar zo`n hotel, dan ga je mee in die gedachtegang en moedig je deze ontwikkelingen zelf aan. Als er genoeg interesse blijft voor de meer authentieke sfeer in Gasthöfe en Pensions zullen deze niet zomaar verdwijnen denk ik.
In Zwitserland staan er al heel veel ‘moderne’ gebouwen in wintersportdorpen en daarbuiten. Toch oogt het lang niet zo als in Frankrijk met saaie/lelijke betonnen bunkers (hetgeen overigens ook daar al sterk verbeterd is). Ook in moderne ontwerpen kan je er wat moois van maken. De voorbeelden uit de blog vind ik nu lang niet zo erg tonen als menig oud Frans ontwerp. En we moeten ook niet doen alsof er überhaupt geen nieuwe pensions in pittoreske stijl meer worden gebouwd… Wat mij betreft is het allemaal geen super zorgelijke ontwikkeling, daar denk ik eerder aan de Oostenrijkse verkiezingen… ;)
Het zal btw. ook niet lang meer duren voordat deze moderne architectuur ook in Italië steeds meer zijn intrede zal doen. Dat is deels al gebeurd.
En wat uiteindelijk het mooiste land van Europa is… kan iedereen zelf over oordelen. Voor mij is dat in ieder geval niét Italië. :P
*bericht bewerkt door Frans op 29 sep 2016 10:18
Dat kneuterige en burgerlijke in Oostenrijk maakt het wel erg knus, voor mij ook een reden om toch regelmatig naar Oostenrijk af te reizen in de winter. Snap dat de architectuur verandert en moderne invloeden kun je niet tegen houden. Maar is er niet zoiets als een welstandscommissie? Zoals we die in Nederland wel kennen en te pas en onpas aanvragen afkeuren?
Zolang het maar niet die betonblokken zoals in Frankrijk worden valt het nog mee en kunnen we er wel aan wennen toch?
En misschien we anders zelf maar de geraniums meenemen ;)
Er wordt nogal wat aangekocht en geïnvesteerd in Oostenrijk, de Russen hebben Oostenrijk ontdekt als een zekere belegging. D’r gaat nog wel meer veranderen maar waar eigenlijk niet… .
Ha, dat doet me denken aan de discussies die hierover hadden toen we samen in Vorarlberg waren :-)
Sommige locals waren juist trots op de nieuwbouw, weet je nog?:-)
Was een heel speerpunt; hoogwaardig kwalitatief modern bouwen. Andere locals vonden het dan weer lelijk…
Ik zie wel voorbeelden waarvan ik denk: “nu slaan ze door”. maar vaak vind ik het juist wel mooi; ik met het met Gigi eens; ik vind die kist ook een mooi gebouw…En ik zie ook veel lelijke “traditionele” huizen…
Een beetje hip mag wel toch :-)?
Jammer als ze alles industrieëler maken. Beetje verpesting van een stukje cultuur. Die oudere gebouwen geven nu juist dat extraatje aan Oostenrijkse skivakantie. Maar ja, als de gebieden denken dat toeristen meer luxe nodig hebben…Is eigenlijk niet zo, want staan we bv. te wachten op radio en verwarming in de liften? Dat is toch echt niet nodig hoor. Meestal als je ergens komt waar zoiets is, ben je eerder verbaasd dat het er is. De hoge luxe standaard is er gewoon wat over in het algemeen.
De tijden veranderen sowieso (locals moeten denken aan hun inkomsten ook) en dan verdwijnt, zoals overal meer het authentieke helaas. Meestal in de grotere gebieden.
Nieuwe energie vriendelijkere gebouwen kunnen natuurlijk wel een voordeel zijn voor de uitbaters natuurlijk…
Hote Zentral in Kirchberg vind ik zo`n mooie combinatie van modern en authentiek. Maar bij vele nieuwe gebouwen wordt echt de bal compleet misgeslagen.
Qua accommodatie waardeer ik juist het wat modernere, maar dan wel in combinatie met sfeer. In Morzine verbleven in een groot chalet van hout, maar ook veel glas. Vrij traditionele uitstraling maar met een moderne twist. Binnen was alles ook erg modern, maar ook hier kwam weer veel hout en ‘warmte’ naar boven. Wat mij betreft een prima tussenoplossing.
Goeie reacties. Ik zou als Oostenrijker het belangrijkste vinden dat ik me met nieuwbouw kan identificeren en dat ik de toeristen niet wegjaag. Van beide vraag ik me dit soms af. Natuurlijk vind je in Oostenrijk ook nette voorbeelden van nieuwbouw en het oude sluit luxe niet uit, maar die Kiste vond ik persoonlijk afschuwelijk tenzij je er zelf in woont, binnenblijft en op die mooie andere huisjes uitkijkt ;-).
https://cdn.wintersport.nl/forum/16/ae6d6388c0e1b0ec3ef1c8da…
Ik vind die moderne gebouwen ook echt zonde. En erg jammer! Ik vraag me inderdaad ook wel eens af of daar ook zoiets als een welstandscommissie bestaat?
Als je dit even vertaald naar Nederland dan krijg je het volgende:
- een nieuw hotel buiten het centrum van Amsterdam moet gebouwd worden in de stijl van een grachtenpand aan de Prinsengracht
- alle Vinexwijken hadden gebouwd moeten worden in de stijl van 17e eeuws trapgevelpandjes
- we accepteren in Nederland geen moderne, vooruitstrevende architectuur meer.
Met andere woorden:
In ieder land evolueert architectuur. Gelukkig wel, anders zou het maar verdomd saai worden.
Laat de Oostenrijkers mee ontwikkelen en evolueren! Waarom zou Oostenrijk in het ‘oude’ moeten blijven hangen? Daarmee verbied je in feite de Oostenrijkers om te moderniseren omdat wij Hollanders het zo leuk vinden om in traditionele chaletjes een weekje wintersportvakantie te vieren. Onzin!
Wat mij juist fascineert aan de moderne architectuur in de Alpenlanden is dat men door gebruik van aardse en eerlijke materialen (steen, hout, glas) huizen weet te bouwen die een voorborduursel zijn op de traditionele architectuur en die tegelijkertijd door slim gebruik van materialen en toepassing van moderne technieken zo energie-arm mogelijk zijn. Dat is de reden dat ik liever in Vorarlberg verblijf dan in Tirol of het Salzburgerland: het combineren van moderne architectuur en de traditionele bouwvormen gebeurt daar op een manier zoals dat nergens anders in de Alpen gebeurt. Ik geniet van de dorpjes in het Bregenzerwald waar eeuwenoude houten huizen naast moderne nieuwe houten panden staan. Dat maakt het landschap spannend en afwisselend en de dorpsjes de moeite waard om te verkennen. Sterker: deze Vorarlberger Holzbau staat inmiddels wereldwijd op de kaart als de nieuwe vorm van toekomst- en energiebewust bouwen en spreekt steeds meer mensen in binnen- en buitenland aan.
Ik denk dat Oostenrijk z’n eigen graf graaft als het blijft hangen in het oude. Als je niet blijft vernieuwen verspeel je je kansen.
Maar goed, is dat niet gewoon de essentie van het ondernemersschap?
Groet
Erik
Als ik er maar lekker kan skiën. Verder mogen ze lekker zelf weten wat ze er bouwen.
Voor wat betreft de bouw in Frankrijk heb ik juist het idee dat de laatste tijd veel ingezet wordt op de traditionelere chalet stijl en laagbouw look en minder op de in de jaren 70 moderne hoogbouw en betonkolossen waar de Franse skigebieden bij de meeste mensen om bekend staan. Afgelopen jaar in Tignes Val Claret viel me dit erg op.
De voorbeelden uit Oostenrijk vind ik zelf overigens wel mooi. Het is voor mij vooral bepalend hoe de omgeving er qua bebouwing uitziet, of dit past in het totaalplaatje of niet.
haha @GiGi nou wil ik toch wel een keer een foto van jou hier op het Forum zien waar je op zon balkon staat tussen die “autentieke” geraniums :P alleen al vanwege je commentaar en omdat het kan :D
Bij mijn weten heb ik nog nooit achter of tussen de geraniums gezeten op een balkon (of terras of waar dan ook). Daar zijn dan dus ook geen foto’s van.
Stilstand is achteruitgang, al die investeringen komen de gebieden uiteindelijk zeker ten goede! De gemiddelde hedendaagse wintersporter eist gewoon een stukje meer luxe en comfort. De jongere generatie Oostenrijkers die nu langzaam de “oudere” generatie aflost, heeft wellicht een iets betere smaak dan hun voorgangers… Haha
Zolang het massatoerisme nog niet de boventoon voert ben en blijf ik een Oostenrijk fan!
Ik houd alleen niet van al te massaal maar een beetje modern kan vaak goed samen gaan met ouderwets. Soms moet je er ook gewoon een beetje aan wennen en zolang het niet al te gek wordt, is het wat mij betreft oké. 's Winters hangen er overigens toch geen geraniums aan de balkons…kan je ze niet missen ook.
Modern is trouwens helemaal niets mis mee maar het gaat hem vooral zitten in de vormgeving, materiaalgebruik en grootte van zon complex.
En persoonlijk trekt mij de nieuwe Franse architectuur het meest waar grijze rotsstenen worden gebruikt met mooi houtwerk en een beetje afgekeken van de savoianse stijl.
Modern en toch sfeervol wat bij het alpen plaatje past, te strakke vormgeving past in de alpen niet!
hieronder wat voorbeelden
*bericht bewerkt door Freerider op 30 sep 2016 08:50
Mee eens @Freerider. Als de gebouwen er zo uit hadden gezien had ik dit blog niet geschreven.
Het argument van stilstand is achteruitgang lijkt me trouwens niet van toepassing. Alsof een traditionele bouwstijl, waar ik de plaatjes van Freerider onder reken, luxe en comfort in de weg zou staan. Ik heb het idee dat ze in Frankrijk door schade en schande wijzer zijn geworden, zie Arc 1950.
https://cdn.wintersport.nl/forum/16/4abc13f652f953381ebcb291…
Een van de dingen die mij trekt in Oostenrijk is inderdaad dat ietwat truttige, al vraag ik me soms ook af hoe efficiënt het nog is. Het komt uit een tijd waarin anders geleefd werd, waarin kinderen soms nog in hetzelfde huis als hun ouders woonden en daarom zulke grote huizen nodig waren. Die huizen worden nu veelal tot appartementencomplexen omgebouwd, maar bij nieuwbouw zal dat type huizen niet meer terugkomen denk ik, omdat de tijd gewoonweg veranderd is. Toch verwacht ik dat de huizen die er staan niet zomaar met de grond gelijk zullen worden gemaakt om er iets nieuws neer te zetten. Het is eerder dat de grond eromheen/erbij die het zo’n mooi wijds gezicht geeft, wordt volgebouwd met saaie complexen waarin alle huisjes dicht op elkaar staan en op elkaar lijken, of het nu houtbouw is of niet (in Montafon zie je dat o.a. aan de weg door Sankt Gallenkirch Galgenul richting Gargellen, daar heb ik de lokale bevolking ook over gehoord).
Ik heb zelf echt helemaal niks met van die betonnen skioorden zoals bijvoorbeeld bovenaan in Les Deux Alpes, maar als je puur en alleen komt om lekker te knallen op de piste en daarna bij de après-ski, dan snap ik dat het je niet uitmaakt hoe je appartement of hotel er van buiten uitziet: als je 's morgens maar direct weer de lift in kunt en er een bakkertje in de buurt is voor je ontbijt.
Van mij hoeft het ook niet super de luxe te zijn, een Oostenrijkse houten eethoek voldoet ook 's avonds wel als er spelletjes gedaan worden, en naar de sauna ga ik in Nederland wel weer, maar er zijn ook mensen die juist een grote, luxe chalet willen met alles erop en eraan.
En daarin moet zo’n gebied dan een weg zien te vinden… ze moeten het hebben van de toeristen en die toeristen willen toch vooral zo dicht mogelijk bij de piste zitten. Dus ik snap dat er soms gekozen wordt voor hoogbouw, of voor efficiëncy om zoveel mogelijk mensen te kunnen herbergen. Anders gaan de toeristen gewoon naar een ander gebied waar ze wel krijgen wat ze willen.
Daarnaast verwacht ik dat bijv. juist Voralberg een toeloop aan toeristen heeft die Zwitserland te duur vinden, en die moeten ze ook kwijt. En misschien is de groep die wel van die ‘truttigheid’ houdt (ja, ik ook!) gewoon kleiner dan de groep die vooral gewoon dicht bij de sneeuw wil zitten en niks geeft om schilderachtige accommodaties. En geld blijft toch altijd wel een grote (logische) drijfveer: wat heb je aan een schilderachtig dorpje als er nog maar een kleine groep komt en het dorpje dus leegloopt, want er is voor de lokale mensen niets meer te verdienen.
Ik ben het met Erik eens dat ze in Voralberg juist ook goed letten op duurzaamheid, ze zijn er milieubewust en proberen met natuurlijke materialen te werken. Maar net als jij Roel, griezel ik er soms wel van en hoop ik dat de oorspronkelijke bouwstijl niet zal verdwijnen. Wel grappig trouwens, nu weet ik hoe dat rare gebouw genoemd wordt dat je hierboven op de foto hebt gezet. Pallettenhaus… dat zie je vanuit de lift omhoog richting Versettla, toch? Ik vraag me altijd af wat dat nu voor een complex is, als we erboven langs suizen…
@Freerider: yes dat soort bouw inderdaad! Mooi maar toch veel natuurlijk materiaal en modern.
En het is niet alleen in het dorp dat het af en toe “mis” kan lopen …
Wanneer ik dit winnende ontwerp voor Patscherkofel (bergstation) bekijk… zucht.
http://www.tt.com/csp/cms/sites/dt.common.streams.StreamServ…
En het is niet alleen in het dorp dat het af en toe “mis” kan lopen …
Wanneer ik dit winnende ontwerp voor Patscherkofel (bergstation) bekijk… zucht.
http://www.tt.com/csp/cms/sites/dt.common.streams.StreamServ…
Lars3 op 30 sep 2016 10:46
Veilig en goedkoop? Meer kan ik er geloof ik ook niet van maken. Dus inderdaad…zucht.
Goedkoop zal het niet wezen (grote overhang die niet ondersteund wordt - stevige interne constructie van waarschijnlijk speciaal beton nodig). Het uiterlijk is verder een kwestie van smaak uiteraard. Ik vind het wel gaaf. Maar ja, ik vind het petrochemische installaties in het Botlek-gebied ook geweldig om te zien. Windmolens ook trouwens. Zoals ik al zei: kwestie van smaak.
In een dorp kan je je afvragen of je ontwerp bij de omgeving (andere gebouwen) past. Op een berg, midden in de natuur, is elk menselijk bouwwerk een verstoring van dat natuurlijke plaatje. De vormgeving van dat bouwwerk kan je vervolgens wel of niet mooi vinden, maar ‘passen’ doet het denk ik nooit.