Koele zomer: zijn de gletsjers gegroeid?
September loopt op zijn einde, een goed moment om de eerste balans op te maken van de gletsjers in de Alpen. Hoewel de zomer iets tot duidelijk te koud verliep is het toch weer spannend hoe onze geliefde gletsjers het er van af hebben gebracht. Veel sneeuw is er in de Noordalpen afgelopen winter namelijk niet gevallen. Met andere woorden, hoe zijn de gletsjers de zomer doorgekomen?
Afgelopen winter
Laten we met de afgelopen winter beginnen want sneeuw is de belangrijkste beschermlaag als we het over kwetsbaarheid van gletsjers hebben. Hoe meer sneeuw op het ijs ligt, hoe langer dit het zonlicht reflecteert en het (donkerder) ijs beschermt tegen afsmelten. Die beschermlaag was in de Noordalpen niet dik, maar in de Zuidalpen des te meer. Zie onder andere het artikel in het Anton. Magazine van deze maand. De uitgangspositie voor de Zuidalpen was dus vele malen beter.
Koel en nat
Toen kwam de zomer. Een zomer die eigenlijk geen zomer was op veel plaatsen in de Alpen. Kijk maar eens naar de negatieve temperatuurafwijking van juni tot en met augustus.
Jammer voor de vakantiegangers maar een zegen voor de gletsjers zou je zeggen, en deels klopt dat. De combinatie veel wintersneeuw en een koele zomer zorgde in ieder geval op hooggelegen gletsjers in de Zuidalpen voor stabilisatie en zelfs een toename van de ijsmassa. Dat konden vooral de geplaagde Italiaanse gletsjers goed gebruiken!
Lager gelegen gletsjers, zoals de Gornergletsjer bij Zermatt, hebben echter desondanks aan massa verloren. De zomer was namelijk ook nat en het regende soms op grotere hoogte. De effecten daarvan waren nog duidelijker op de meer noordelijk gelegen Zwitserse gletsjers waar de winter minder sneeuw achterliet. De Rhonegletsjer is dit jaar 20 tot 30 meter korter geworden, en de ijstong onderaan 6 tot 7 meter dunner. Drie jaar geleden was ik hier zelf in de zomer, toen werd ik van deze gletsjer al niet heel erg vrolijk.
Goed nieuws
Toch komt er ook goed nieuws uit de Noordalpen. In Oostenrijk heeft de Stubacher Sonnblickkees niet ver van Rauris aan ijsmassa gewonnen, ondanks het dunne wintersneeuwdek. Op precies de goede momenten koelde het in de zomer af en viel er wat sneeuw waardoor het ijs grotendeels sneeuwbedekt bleef.
Om precies te zijn (omgerekend in water) bleef er hogerop 0,4 miljoen kubieke meter liggen en smolt er onderaan de gletsjer 0,1 miljoen kubieke meter weg. Een positieve balans van 0,3 miljoen m3 waarmee dit het tweede jaar op rij is dat er niet méér wegsmolt dan er bijkwam.
Best wel bijzonder maar of dit een ommekeer betekent in de teruggang van gletsjers is nog maar de vraag. Ik heb nu slechts enkele gletsjers uitgelicht aan de hand van publicaties. Meer cijfers van andere gletsjers moeten nog binnenkomen. Daarnaast is de negatieve trend sinds begin jaren 80 (of eigenlijk al het einde van de Kleine IJstijd rond 1850) onmiskenbaar. Het gaat niet goed met de ‘eeuwige sneeuw’ en twee jaren van stagnerende afsmelt doen daar weinig aan af.
Volgens voormalig professor aan de universiteit Salzburg en gletsjerexpert Heinz Slupetzky hebben we minstens tien van dit soort jaren met koele natte zomers nodig om gletsjers weer echt te laten groeien. Je mag hiervoor duimen, maar dan zijn het arme vakantiegangers in de zomer, inclusief mijzelf :-).
Bronnen: Bundesamt für Umwelt (BAFU), Gletschertagebuch Heinz Slupetzky
Plaats een reactie
In de zomer hebben vooral alpinisten wat aan deze kou. De koele zomer heeft er ook voor gezorgd dat sommige bergen die laatse deccenia alleen maar in de winter geklommen konden worden nu ook geklommen worden. Zoals ook bijvoorbeeld de Grandes Jorrasses boven Chamonix. Een zeer beroemde noordwand, waar nu op sommige dagen wel 50 touwgroepen (dus 100) man in zitten. Indrukwekkende condities. Ook de Matterhorn noorwand is gewoon weer een klassieke ijsroute in plaats van een losse hoop stenen.
Ook zijn hier in de Franse Zuid Alpen de hogergelegen noordwanden nog erg wit. Waar we normaal grijs en vies ijs zien is het nu mooi wit. Dat geeft alleen maar meer zin in skiën al die witte bergen.
Zie bijvoorbeeld de gletsjers van de Lautaret. (Glacier l’homme/lautaret etc) 
Roel, Ik heb altijd begrepen dat een koude “winterse” zomer pas na een aantal jaar effect heeft op de gletsjer. De tong van de lager gelegen gletsjer profiteert nog niet van het sneeuwdek bovenop, dit heeft een aantal jaren nodig.
Zou je daarom pas niet over een paar jaar een conclusie kunnen trekken?
@Jasper1 heb je gelijk in maar dat schijf ik ook. Slupetzky zegt dat je zeker 10 jaar nodig hebt om een zichtbare “vorstoß” van een gletsjer te zien. Ik heb het over stap 1 die daarvoor nodig is, de ijsmassa die op sommige gletsjers is toegenomen.
Wintersporters is terug, de jongens van noodweer België lezen opnieuw mee ;) Succes
Positief nieuws. Als het ijs was geslonken dan had dit zeker weer geplaatst in het kader van de opwarming van de aarde. Ik ben benieuwd hoe de gletsjers zich verder ontwikkelen in de komende jaren.
@gast676 ,
Dat de aarde opwarmt, is inmiddels geen vraag meer, maar kan wel als feit beschouwd worden. Dat gletsjers en ijkappen daardoor slinken is dan een logisch gevolg.
Waar de opwarming vandaan komt is wellicht wel een punt van discussie: Komt het door de industrialisatie en overbevolking sinds de laatste ca 150 jaar? Of is het een natuurlijke opwarming die sinds de laatste ijstijd aan de gang is?
En hoe zal het verder gaan? Kunnen we over 10 jaar nog zomerskiën? En kunnen we over 50 jaar überhaupt nog skiën in de Alpen?
Interressant en ook schrikbarend zijn deze beelden:
en hier kun je meer van dit soort veranderingen opzoeken: http://landsatlook.usgs.gov/
Een paar jaar van groei van in ieder geval de dikte van gletsjers is dus zeker goed nieuws.
Uitstekend artikel Roel! Complimenten