Sterke El Niño: een extreme winter?

De laatste maanden is het verschijnsel El Niño vaak in het nieuws, er zit een krachtige El Niño aan te komen. Sterker nog die is al aan de gang, met nu al tal van extreme weersverschijnselen verspreid over de wereld. Een vraag van een lezer in mijn inbox triggerde me: Wat betekent dit voor de Alpen?

Achtergrond
El Niño betekent letterlijk vertaald “kerstkind” en staat voor een abnormaal hoge zeewatertemperatuur voor de kust van Peru in december, de maand waarin het fenomeen zijn hoogtepunt bereikt. De wateren voor de kust van Peru zijn nu al zo’n 3 graden hoger dan normaal, en die positieve temperatuurafwijking waaiert uit langs de evenaar de Stille Oceaan op.

Grote delen van de Stille Oceaan zijn dan ook warmer dan normaal. Dat is niet helemaal toe te schrijven aan El Niño maar ook aan het feit dat 2015 wereldwijd een erg warm jaar is geweest. De El Niño doet er alleen nog een schepje bovenop.

De afwijkingen hebben de afgelopen week tot overstromingen geleid in Californië, maar aan de kant van Indonesië en Australië leidt het juist tot droogte en bosbranden omdat het zeewater daar koeler is dan normaal. Ook dat hoort bij een El Niño. Zo breiden de effecten zich over grote delen van de wereld uit.

Europese winter
Hoe zit het dan met Europa, en in het bijzonder de Alpen? De afgelopen weken hebben, net als ieder jaar, de meest sensationele artikelen de weg naar het internet gevonden. De Engelsen lopen traditioneel voorop in het gebruik van superlatieven met “Four Months of Heavy Snow” in de Daily Express, met uiteraard (ook) een verwijzing naar El Niño​. Eigenlijk is het onbegrijpelijk dat mensen dit soort onzin nog slikken, jaar in jaar uit.

Verschillende onderzoeken wijzen uit dat El Niño slechts een gedempte invloed heeft op het Europese weer. In vergelijking tot Australië of Zuid-Amerika is het bijna niets. Zo verloopt de herfst in Spanje gemiddeld iets natter en is de winter in Scandinavië wat strenger dan normaal. Op het weer bij ons en in de Alpen is de invloed nog kleiner.

Alpenweer
De suggestie dat we dankzij El Niño een sneeuwrijke winter of Alpenwinter krijgen kun je dan ook negeren. Een voorbeeld is misschien 1997/1998, het jaar met de krachtigste El Niño ​in de recente geschiedenis, die in de Alpen een zeer zachte en sneeuwarme winter opleverde. 1982/1983, een ander El Niño​-jaar, gaf daarentegen relatief veel sneeuw maar met een groot verschil tussen de Noord- en Zuidalpen. Illustratief is dat een rij drie- en vierduizenders (lees: de Alpenhoofdkam) blijkbaar veel bepalender is of een skigebied sneeuw krijgt.

Haperende golfstroom
Hoe zit het dan met de opvallende poel met koud water in de Atlantische Oceaan die een gevolg zou zijn van de haperende warme golfstroom? Eind september schreef ik erover in mijn artikel over de zeewatertemperatuur. Sommige media wijzen op een strenge winter door blokkadevorming als gevolg van dit koude water. Bekijk je het NOAA-plaatje van nu, dan valt op dat dit koude gebied inmiddels is afgekalfd en zich wat naar het zuidwesten terugtrekt.

Dus?
In het verlengde van het blog uit september hoeven we als winterliefhebber ook op de voortekenen van El Niño dus niet zenuwachtig te worden. Het zegt voor de Alpen namelijk te weinig. Dat betekent trouwens niet dat we géén sneeuwrijke winter krijgen. Dan kan best, maar het is meer een combinatie van factoren die bepaalt of straks in Gerlos pak sneeuw ligt óf dat dit juist in de Dolomieten gebeurt.