Vermiste skiër na 52 jaar teruggevonden

Her en der op het internet kwam deze week het nieuwsitem voorbij dat de overblijfselen van een Duitse skiër na 52 jaar waren teruggevonden. Een spannend nieuwsfeitje, zeker in komkommertijd. Maar zoals zo vaak is de krantenkop een stuk enger dan de werkelijkheid. Er zijn namelijk nog nooit wintersporters vermist geraakt die binnen de grenzen van het skigebied bleven. Wel komen dit soort verhalen juist best vaak voor in het hooggebergte.

Na 52 jaar teruggevonden
In 1963 vertrok de Duitse toerskiër vanuit de Bovalhütte via de Morteratschgletsjer naar de Rifugio Marco e Rosa in Graubunden. De onfortuinlijke skiër is daar nooit aangekomen. Waarschijnlijk is hij in één van de vele spleten gevallen. Vorig jaar zijn er menselijke resten gevonden en na uitvoerig DNA-onderzoek bleek het inderdaad om de Duitse toerskiër te gaan. Dit klinkt allemaal vrij bijzonder, maar eerlijk gezegd is het dat niet in de Alpen. Door de jaren heen zijn er honderden skiërs en alpinisten verdwenen die vaak pas worden teruggevonden als ze uit het gletsjerijs tevoorschijn komen.

Niet het enige verhaal
Vorig jaar werd bijvoorbeeld ook het lichaam gevonden van Gregory Barnes die in 1980 op 24-jarige leeftijd verdween terwijl hij op het Monte Rosa massief skiede. Komende jaren zullen we nog wel veel meer van dit soort verhalen horen want alleen al in het Berninagebied in Zwitserland worden meer dan 40 mensen vermist. In Chamonix zijn er sinds 1930 zelfs nog 130 mensen vermist. Elk jaar verdwijnen er mensen in de bergen, meestal in de winter of in het voorjaar. Lawines en gletsjerspleten zijn de voornaamste oorzaken dat mensen niet meer worden teruggevonden, ondanks de vaak zeer uitgebreide zoektochten van de bergredding.

Hoe kan dit?
Het klinkt raar dat mensen niet teruggevonden kunnen worden in een wereld waarin we altijd traceerbaar lijken te zijn. Vaak weten achterblijvers echter niet eens precies waar de verdwenen skiërs, wandelaars of alpinisten heen zijn gegaan. Op dat moment is het voor de bergredding zoeken naar een speld in een hooiberg. In de winter daalt de kans op een geslaagde zoektocht enorm als het opnieuw sneeuwt. Onder een meter sneeuw vind je gewoon niets of niemand meer terug. Verder staat bij de bergredding eigen veiligheid voorop aangezien deze zoekacties vaak in erg gevaarlijk terrein plaatsvinden. Men zal, als de overlevingskans heel klein is geworden, de zoektocht dus niet oneindig voortzetten.

Gletsjers
Bijna alle verdwijningszaken ontstaan op gletsjers. Een gletsjer is een stromende ijsmassa vol met spleten. In de winter ontstaan dankzij de sneeuwval sneeuwbruggen over deze spleten. Als deze dik en stevig genoeg zijn kun je veilig over de spleet heen skiën, maar in het voorjaar of na een slechte winter kunnen deze sneeuwbruggen gevaarlijke valkuilen worden. Eenmaal in een spleet gevallen heb je je maatjes of de bergredding nodig om uit de spleet getakeld te worden. Zoals te zien in onderstaande filmpje.

Stel dat je alleen onderweg bent op een gletsjer en niemand weet dat je in een spleet bent gevallen dan is het bijna onmogelijk om veilig uit de spleet te komen. Dat deze personen zoveel jaren later teruggevonden worden heeft te maken met de stroming en het smelten van het gletsjerijs. Afhankelijk van de stroomsnelheid en afsmelten van de gletsjer komen de overblijfselen vroeger of later uit het ijs. Het beroemdste voorbeeld is waarschijnlijk de prehistorische jager Ötzi die gevonden is op de Hauslabjoch gletsjer in het Schnalstal op de grens met Oostenrijk.

Wie zijn de slachtoffers?
Schrik niet meteen van deze verhalen. De verdwenen skiërs/wintersporters waren allemaal off-piste onderweg. Bijna altijd op toerski’s, op gletsjers en ver weg van skigebieden. De meesten waren alleen onderweg. Regelmatig wisten de achterblijvers niet eens wat de geplande tocht van de slachtoffers was.

Veilig off-piste
Om zeker te zijn dat er nooit mensen naar jou hoeven te zoeken is het verstandig om nooit off-piste te gaan zonder voldoende kennis. Zeker voor het off-piste skiën op gletsjers heb je heel veel bergsportkennis nodig. Hoe makkelijk sommige gletsjers skitechnisch ook zijn, het gevaar is er niet minder om dus ski deze alleen met een berggids of als je de kennis hebt van een volleerde alpinist. Natuurlijk ga je ook nooit alleen buiten de pistes en altijd met een maatje. Laat verder altijd aan iemand weten waar je naartoe gaat en wat je plannen zijn. Tot slot ski je off-piste nooit zonder lawine-pieps (met schep en sonde). En een recco-plaatje (een metalen plaatje dat de bergredding met een speciale ontvanger kan lokaliseren), dat in veel wintersportkleding zit, maakt zoektochten ook heel veel makkelijker.