De balans van het voorjaar

Vanmorgen, op de eerste dag van de zomer, beleefden ze aan de rand van de Dolomieten de eerste tropennacht. Dat wil zeggen dat het in Bozen (Bolzano) 's nachts voor het eerst niet kouder werd dan 20 graden (20,1). Een goed moment om het afgelopen voorjaar in de Alpen tegen het licht te houden. Na een zachte winter hadden we eindelijk weer kou en sneeuw! Al was het voor even.

Met de neus in de boter

De meteorologische lente begon op 1 maart en eindigde 31 mei. Drie volle maanden waarvan - door de vroege Pasen - ongeveer de helft tot het skiseizoen behoorde. Sommige gebieden sloten echter pas begin mei, en we weten nog allemaal wat voor beelden dat opleverde. Lezers GiGi en evr66 vielen eind april met de neus in de boter in Ischgl en Sölden.

En wat te denken van de Dutchweek in Val Thorens? Dit pak viel er aan het slot op 28 april:

Warmte extremer dan sneeuw in april

Maar schijn bedriegt. April verliep niet zo extreem als deze beelden en vooral ons geheugen ons wil laten geloven. Slechts een kleine maand was het kouder dan normaal en precies op dat moment viel er neerslag, waardoor we die lage sneeuwgrenzen zagen. Omstandigheden die je normaal gesproken in de winter meemaakt, maar in april niet ongebruikelijk zijn. Doordat de voorafgaande maanden zo zacht waren viel het nu alleen zo erg op.

We kwamen terug van een bijzonder zachte maart (zo’n 3 graden warmer dan normaal), een maand waarin winterse perikelen heel normaal zijn. Omdat die dit jaar echter weinig voorkamen en we met ons hoofd al in de zomer zaten (februari was ook al warm), kwam de kou in april ook zo onverwacht en werd ie breed uitgemeten.

Hierboven de grafiek met de temperatuurafwijking in Innsbruck. In de cirkel zie je de periode waarin het kouder was dan normaal. Half april t/m begin mei was in dit voorjaar eigenlijk een vreemde eend in de bijt. April verliep in zijn geheel qua temperatuur zelfs vrijwel normaal.

Toen kwam de zomer

Na deze koude fase werd het zomer. Hieronder de sneeuwafname in de Franse Ecrins volgens MeteoFrance. In een week tijd smolt op bijna 3000 meter ruim 40 centimeter weg.

De nulgradengrens lag in deze fase ook hoog, in Zwitserland meest tussen 3400 en 4000 meter (bron: SLF) en daarmee zo’n 1000 meter hoger dan normaal. Alpenbreed werd mei uiteindelijk dik 1 graad te warm. In Niederösterreich sneuvelde op 30 mei zelfs het Oostenrijks warmterecord met 35,0 graden.

Sneeuwhoogte was gemiddeld maar minder compact

Uiteindelijk werd het voorjaar in de Alpen 1 tot 2 graden warmer dan het gemiddelde in de periode 1981-2010. Dit voorjaar behoort daarmee in Oostenrijk tot de tien warmste uit de 251-jarige meetgeschiedenis. De hoeveelheid neerslag was gemiddeld tot iets te weinig, en daarmee komen we tot slot uit op de hoeveelheid sneeuw die er ligt.

Begin mei is door de Oostenrijkse weerdienst ZAMG de massa van de sneeuwbedekking gemeten die zich de afgelopen winter op de Oostenrijkse gletsjers heeft verzameld. Deze sneeuw bleek gemiddeld 10% minder massa te bevatten dan gebruikelijk, al waren de sneeuwhoogtes gemiddeld dankzij de late sneeuwval. De sneeuw bevat dus minder water, waarmee het sneeuwdek wat minder compact is dan normaal begin mei.

In Zwitserland meldt het WSL-Institut für Schnee- und Lawinenforschung (SLF) dat de sneeuw vooral in de tweede helft van mei versneld begon weg te smelten. Op de Weisfluhjoch (2540m) bij Davos is de sneeuwhoogte (blauwe lijn) na een normale dikte begin mei gekrompen tot 61% van wat gebruikelijk is. Ook zij constateerden duidelijk minder massa en waarschijnlijk hangt het versnelde smelten hier mede mee samen.

Maar, de zomer bepaalt…

Dit alles zegt echter nog niks over hoe de gletsjers zich dit jaar zullen ontwikkelen. Nog veel meer dan de winter bepaalt het zomerverloop of de gletsjers zich kunnen herstellen en misschien zelfs aan massa kunnen winnen. Hoe meer koude-invallen er deze zomer zullen zijn, hoe langer de sneeuw op het gletsjerijs blijft liggen en hoe minder ijs wegsmelt. Deze zomer zal ik jullie regelmatig op de hoogte houden van de ontwikkelingen.