Hoe ontstaan ijsplaten
?

Rogier op 16 november 2017· 25 reacties

Ijsplaten ontstaan door sneeuwkanonnen
Ijsplaten ontstaan door sneeuwkanonnen

Er zijn maar weinig mensen die van ijsplaten houden. Je hoeft maar te kijken op een steiler en ijziger stuk en meteen staan er skiërs en boarders stil, ontstaan er irritaties en glijden mensen op hun buik of rug naar beneden (en dat is vast niet de bedoeling). Iemand stuurde me afgelopen winter de vraag:

Hoe ontstaan ijsplaten?

Een eenvoudige vraag met een uitgebreid antwoord. Heb jij een wintersport gerelateerde wintersport vraag? Stuur deze dan door naar rogier@wintersporters.nl en wij zoeken het antwoord voor je op.

Wat is ijs?

Om deze vraag te beantwoorden is het van belang om te weten wat ijs is. Of beter gezegd wat wij wintersporters als ijs vinden aanvoelen. Vaak is dit namelijk harde sneeuw en heeft het nog niet de dichtheid van hard waterijs. Laten we het erop houden dat ijs voor wintersporters sneeuw met weinig grip is. Je krijgt je kanten er slecht in. Zonder de juiste kantendruk slip je continu weg.
Dat je met een goede techniek prima op ijs kunt skiën/boarden bewijzen wedstrijdskiërs/boarders want de pistes waarover zij naar beneden vliegen lijken meer op een ijsbaan dan op een piste van zachte sneeuw. Lees hier hoe deze wedstrijdpistes worden geprepareerd.

Verschillende manieren

IJsplaten ontstaan niet op één manier. Er zijn verschillende manieren waardoor sneeuw hard wordt en zijn grip verliest. Als je weet hoe deze ijsplaten ontstaan weet je ook wat je moet doen om deze te vermijden. Harde sneeuw en ijsplaten ontstaan als sneeuw zijn grip verliest. Meestal als een sneeuwkristal de vertakkingen (dendrieten genoemd) verliest en de sneeuw tegelijkertijd hard is opgevroren of tot een compacte laag is geblazen door de wind. Grof gezegd zijn er een aantal manieren waardoor een piste ijzig kan worden.

Opvriezen water

IJs is bevroren water. Pistes worden ijzig als water wat op de piste komt bevriest. Dit kan water van buitenaf zijn of vanuit de sneeuw zelf komen. Als dit water opvriest kan het echt een ijsplaat worden.

  • Regen gevolgd door kou. Echte ijsplaten krijg je als het regent en deze regen wordt gevolgd door kou zonder neerslag. Een ijsbaan waar Thialf niets bij is!
  • Verkeerd afgestelde sneeuwkanonnen. Sneeuwkanonnen spuiten geen sneeuw maar water. Kunstsneeuw is dan ook water dat in de lucht bevriest. Als het kanon slecht staat afgesteld komt er teveel water uit of wordt er water gespoten als het niet genoeg vriest. Als dat later opvriest heb je de poppen aan het dansen! IJsplaten zijn het resultaat.
  • Hevige dooi gevolgd door kou. Als het erg warm is geweest en daarna volgt de kou dan wil sneeuw ook nog wel eens betonhard worden.

Kunstsneeuw zorgt eerder voor harde pistes
Kunstsneeuw zorgt eerder voor harde pistes

Afschrapen sneeuw

Dat water voor ijs zorgt spreekt voor zich. Een andere reden waardoor pistes betonhard worden is door het afschrapen van de sneeuw. Deze wordt door skiërs, boarders en soms door de wind bij wijze van spreken gepolijst waardoor de sneeuw steeds gladder wordt en steeds minder grip geeft. In feite schrapen we de mooie vertakkingen van de sneeuwkristallen af waardoor de hele boel gladder en gladder wordt. Dit is niet per se een probleem maar wel als koud is want dan lukt het de staalkanten moeilijk om de sneeuw in te komen en biedt de piste gewoon geen grip meer. De ribbels van een pistebully kunnen dit verhullen maar als die ook weggeschraapt zijn sta je op een harde plaat.

Omdat skiërs vaak meer rutschen/kleinere bochten maken als het steiler wordt zijn het ook de steilere hellingen die het eerste betonhard worden. Ook rollen de losgeskiede kristallen hier makkelijker naar beneden. Die losse sneeuw blijft niet liggen. De steile helling wordt harder en harder en daaronder vind je hopen van losgeskiede sneeuw… Deze sneeuw kan ’s avonds weer omhoog gereden worden door pistenbully’s maar zeker als het koud is, in de schaduw en als de sneeuw al wat ouder is dan houdt deze slecht. Ook daarom worden schaduwhellingen in december en januari eerder ijzig dan later in het seizoen als de zon wat sterker is (en de sneeuw beter blijft plakken).

Wind

Op hoge hellingen die niet beschut zijn door bomen kan de wind mooie sneeuwkristallen (die grip geven) ook helemaal kapot blazen. Wind die continu op het sneeuwdek beukt breekt sneeuwkristallen af tot kleine balletjes. Helling die vol in de wind liggen houden losse, verse of losgeskiede sneeuw ook minder goed vast. Na een dag flinke wind kan een fijne piste omgetoverd zijn in een harde plaat. Fransen hebben een naam voor deze hard aangewaaide sneeuw: ‘carton’, daar heb je echt bijna geen grip op.

Expres ijzig

Op wedstrijdpistes wordt alles gedaan om de pistes zo hard mogelijk te krijgen. Er wordt soms zelfs water op gespoten om van het glij-oppervlak een echte ijsbaan te maken. Dit doet men om de wedstrijd zo eerlijk (en zelfs veilig) mogelijk te maken. Hier heb je als recreatie skiër natuurlijk weinig last van want je mag niet op een wedstrijdpiste komen. Maar ook enkele dagen na een wedstrijd kan een piste nog harder zijn dan gebruikelijk ondanks het werk van pistenbully’s.

Kunstsneeuw vs. natuursneeuw

Verder hoor je vaak dat kunstsneeuw ijziger is dan natuursneeuw. Dit klopt voor een deel. Alhoewel goede kunstsneeuw prima skiet is kunstsneeuw geen echte sneeuw. Het zijn geen mooie kristallen met vertakkingen maar ijsbolletjes. Deze hebben dus niet die mooie stervorm en bieden daardoor van nature minder grip dan echte sneeuwkristallen. Erger wordt het als de sneeuwkanonnen verkeerd afgesteld staan en teveel water spuiten, zoals hierboven al genoemd. Wederom is dit voornamelijk een probleem als het koud is en op schaduwhellingen, want als de sneeuw een beetje opwarmt dan snijden ski’s weer als een warm mes door de boter. Zelfs als de sneeuw 's ochtends nog betonhard was.

Vervelend op de piste, levensgevaarlijk off-piste

Op pistes is ijzige sneeuw vervelend als je geen carve-god bent. Je hebt minder grip, en bij een val glij je iets langer door. Echt gevaarlijk is dit nog niet, maar in off-piste terrein en op gesloten pistes is ijzige sneeuw snel levensgevaarlijk. Een val is niet te stoppen. Elk jaar vallen er tientallen doden in de Alpen door het uitglijden op harde sneeuw. Zeker ’s ochtends erg vroeg in het voorjaar is de kans op gevaarlijk uitglijden groot. Veel toerskiërs gaan voor zonsopkomst op pad om boven te zijn als de sneeuw net ontdooit is, dat betekent dat ze in betonharde sneeuw omhoog klimmen. Uitglijden is dan levensgevaarlijk. Onderstaand filmpje is daar een mooi en angstaanjagend voorbeeld van!

Waarschijnlijk zou deze helling later op de dag als deze sneeuw is opgewarmd erg prettig te skiën zijn geweest…

Geen ijs!

Zoals jullie weten geniet ik tot het einde van het seizoen van de sneeuw. Vaak heb ik mijn beste skidagen in maart, april en soms zelfs mei. Natuurlijk heb je dan wel eens slush sneeuw en wordt de sneeuw sneller zacht. Ik kan daar wel van genieten. Het grote voordeel van het skiën in het voorjaar is dat je eigenlijk op de pistes, die ‘pas’ rond een uur of 9 open gaan, geen (nooit) last hebt van ijs. Als de sneeuw van de piste wordt afgeschraapt dan zal het laagje daaronder gewoon weer een beetje opwarmen. Iets om over na te denken als je een enorme hekel aan ijs hebt…

Rogier
woont in de Franse Alpen. Als er maar een beetje sneeuw ligt, is hij buiten te vinden, om ons daarna bij te praten.

Plaats een reactie

Mooi stuk @Rogier Alleen niet teveel reclame maken voor het skien in maart. Straks wordt het eind maart nog druk op de pistes… Het is altijd zo lekker eind maart op bijna uitgestorven pistes met een heerlijk zonnetje.

Born to Ride

Ik heb ooit gelezen dat sneeuwkristallen kapot vriezen als het te hard vriest. Ik meen harder dan -15. Klopt dat?

Mooi stuk @Rogier Alleen niet teveel reclame maken voor het skien in maart. Straks wordt het eind maart nog druk op de pistes… Het is altijd zo lekker eind maart op bijna uitgestorven pistes met een heerlijk zonnetje.

Matthias123 op 16 nov 2017 07:23

Maak je niet druk. Ik heb een grotere hekel aan papsneeuw en skiën boven 0 dan aan een stukje ijsplaat. Dat laatste kan je met goede techniek nog mee overweg. Dat eerste ontkom je niet aan… Dus wees niet bang ;-)

Mooi stukje. Leuk om te lezen hoe het nu echt zit. En respect voor de wedstrijdskiërs ook! Maarre… beetje respect voor de ijsmeesters van Thialf hé! ;-)

Mooi stuk @Rogier Alleen niet teveel reclame maken voor het skien in maart. Straks wordt het eind maart nog druk op de pistes… Het is altijd zo lekker eind maart op bijna uitgestorven pistes met een heerlijk zonnetje.

Matthias123 op 16 nov 2017 07:23

Maak je niet druk. Ik heb een grotere hekel aan papsneeuw en skiën boven 0 dan aan een stukje ijsplaat. Dat laatste kan je met goede techniek nog mee overweg. Dat eerste ontkom je niet aan… Dus wees niet bang ;-)

Mooi stukje. Leuk om te lezen hoe het nu echt zit. En respect voor de wedstrijdskiërs ook! Maarre… beetje respect voor de ijsmeesters van Thialf hé! ;-)

Waah op 16 nov 2017 08:10

Slush skien? als je de juiste hellingen uitzoekt heb je gewoon tot het eind van de dag heerlijke pistes zonder slush. Maargoed vooral niet in maart gaan hoor.

Born to Ride

@DrPhil Door kou veranderen ijskristallen ook, dat klopt zeker, het wordt dan sneeuw zonder enige cohesie. Een soort balletjes of bekertjes afhankelijk waar de sneeuw zich in de sneeuwlaag bevind.
Sneeuw die los ligt maar die aangereden door pistenbullys prima skiet.

Click. Click. Peace

Ach, een beetje ijs moet je niet uit de weg gaan… :p

@Harm Ik heb het er niet eens over gehad hoe dat ijs vormt ;-)

Click. Click. Peace

@Rogier dat ijs uit dat filmpje is dat van water dat uit de rots sijpelt?

Born to Ride

@Matthias123 Nop dit is gletsjerijs. Dus sneeuw dat langzaam steeds compacter is geworden totdat het ijs wordt.

Click. Click. Peace

Ik noem persoonlijk alleen de ijsplaat zoals op de eerste foto “ijs”. Daar zou ik @Waah ook weleens op goede techniek z’n bochtjes willen zien draaien ;).

I can stick uphill ice, on my saucer...

@Shane met goed scherpe kanten lukt dat aardig hoor op mijn snowboard. Gewoon goed druk zetten en anticiperen. Een bochtje draaien op zo’n plaat lijkt me sowieso niet erg verstandig… ;-) Op ski’s lijkt me ijs sowieso lastiger omdat je toch al snel druk verdeelt op 2 ski’s/kanten. Op een snowboard moet je (carvend) sowieso al alle druk op 1 kant zetten.

*bericht bewerkt door Waah op 16 nov 2017 10:22

Als ik hele groepen zie prutsen op een ijsplaat vind ik het altijd wel grappig om voor te doen hoe het ook kan.

(Switch of draaiend om eigen as op hoger tempo, (wel met gepaste afstand hoor;)))

Omdat skiërs vaak meer rutschen/kleinere bochten maken als het steiler wordt zijn het ook de steilere hellingen die het eerste betonhard worden.

Stelletje angsthazen die skiers! ;)
Maar blijft lastig natuurlijk die ijsplaten, goed vooruitkijken en anticiperen waar je met je bochten het beste kunt uitkomen om meer grip te hebben. En zorgen dat je materiaal goed onderhouden is, dus gewaxt en geslepen!

Daarom, nooit na de krokusvakantiegaan. 's Ochtend ijs en 's middags slush. Veel te warm ook! :p

Onzin natuurlijk, beiden valt wel mee (met een klein beetje plannen).

Wannabe Dolomietenkenner... || Carv gebruiker

Ik noem persoonlijk alleen de ijsplaat zoals op de eerste foto “ijs”. Daar zou ik @Waah ook weleens op goede techniek z’n bochtjes willen zien draaien ;).

Shane op 16 nov 2017 08:58

Ik vergelijk het graag met rijden in een high downforce monoposto (F1 achtige). Naast dat je gewoon moet kunnen rijden moet je met vertrouwen de bocht nemen. Ga je voorzichtig aan doen heb je geen grip. Maar ga je met vertrouwen erin, dan gaat het prima.

Kortom, goed kracht zetten en de ski op zijn kant, dan komt het helemaal goed.

*bericht bewerkt door DSvier op 16 nov 2017 15:36

Als ik hele groepen zie prutsen op een ijsplaat vind ik het altijd wel grappig om voor te doen hoe het ook kan.

(Switch of draaiend om eigen as op hoger tempo, (wel met gepaste afstand hoor;)))

RRski op 16 nov 2017 12:33

Idd. ;)

Niet iedereen kan zo goed skiën. Ik vind het erg denigrerend klinken.

Dat is net het hele probleem: mensen gaan slecht skiën vanuit een angstreflex als ze een ijsplek zien (vaak door meer richting berg te leunen waardoor ze op hun bergski komen te staan en het helemaal hopeloos wordt).

Een ijsplek moet je aanvallen met gusto. Dat kan gesneden, maar net zo goed geslipt. Als je houding goed zit komt het allemaal in orde.

Daar hoef je echt geen wedstrijdskiër voor te zijn.

Probleem bij beginnende skiërs is daarbij: Ze willen continu alle controle houden welke ze hebben (dat is soms niet al teveel).
Een stukje ijsplaat is niet erg omdat je kan aan zien komen dat je een stuk(je) verder weer veel grip hebt. Alleen herken ik van mijzelf dat daar vertrouwen in krijgen in het begin erg lastig is… Maar hoe vaker je het doen, hoe beter het gaat. Met vallen en opstaan:-)

Let's go ski!

Niet iedereen kan zo goed skiën. Ik vind het erg denigrerend klinken.

DrPhil op 16 nov 2017 15:50

Dat is een beetje overgevoelig als je het mij vraagt.

Volgens mij is er nog wel een verschil; een wedstrijdskiër weet dat er geen onverwachte obstakels opduiken en kan op volle snelheid skiën waardoor je ook “makkelijker” snijdt. Als recreant wordt een gladde piste vaak lastig omdat je continue moet anticiperen op anderen. Op plaatsen waar ik veilig recht naar beneden kan, maakt het niet uit hoeveel ijs er ligt.

Niet iedereen kan zo goed skiën. Ik vind het erg denigrerend klinken.

DrPhil op 16 nov 2017 15:50

Ik hoop gewoon een keer met ze te mogen skien Phil. Dat lijkt me sowieso gezellig, maar zo te horen valt er een hoop op te steken! 😉

I can stick uphill ice, on my saucer...

Ik heb er ook lang over gedaan om die ijsplaten zoals op de eerste foto te kunnen ‘managen’.
Tot ik het inzicht kreeg dat het kansloos is om uit reflex de controle te willen houden.
Nu gewoon er recht overheen, iig geen scherpe bocht willen maken, en na de plaat de bochtjes hervatten. En vooral dit alles doen met een duckface, om zo cool mogelijk te lijken :)

fijne site hè, dat wintersport.nl?

Vreselijk als ik zo’n ijsplaat op de piste tegenkom. ik probeer ze te vermijden, maar gaat helaas niet altijd. Ik ga dan namelijk op mijn plaat :P

Na een aantal keren van de piste af gaan, weet je waar ‘ze’ liggen. Gewoon zonder angst over heen gaan, niet spontaan gaan remmen. Vaak heb je 10 meter later weer grip in de normale sneeuw. Op de piste laat je je ski’s toch ook wel eens ‘lopen’ zonder te remmen en of scherp sturen?

Piste riderrrrr
Sneeuwalarm

Ontvang gratis een sneeuwalarm per e-mail van jouw bestemming in aanloop naar je wintersport vakantie! De meldingen stoppen automatisch na je vakantie.

Plaats een reactie