Weihnachtstauwetter: waarom regent het zo vaak in december?

Roel op 11 december 2023· 14 reacties

De periode voor kerst is altijd gevaarlijk qua weer
De periode voor kerst is altijd gevaarlijk qua weer

Na een meer dan geweldige seizoensstart met bakken sneeuw, krijgen we nu een zachte periode. Het gaat tot op grotere hoogte dooien en regenen wat de winterse plaatjes teniet zal doen. Sommige lezers spraken onder het weerbericht al van vervroegd ‘Weihnachtstauwetter’. Maar wat betekent 'Weihnachtstauwetter (kerstdooiweer) eigenlijk? Is dat de veroorzaker van de regen die zo vaak in december valt?

Zachte lucht nooit ver weg

Het gebeurt in november en december regelmatig dat koude en zachte fases elkaar afwisselen. Noord-Europa koelt sterk af en soms bereikt die kou al de Alpen. Anderzijds hebben we in West- en Midden-Europa echter overheersend met westenwinden te maken. Als het even koud is geweest, duurt het nooit lang voordat de westelijke stroming erin komt die de kou wegblaast. Ook zijn we omringd door water. Zowel de Atlantische Oceaan als de Middellandse Zee zijn aan het begin van de winter nog relatief warm, dus als de lucht daar vandaan komt is deze wat warmer.

Weihnachtstauwetter: 7 van de 10 keer zacht

Het ‘Weihnachtstauwetter’ verwijst naar een opvallende, terugkerende zachte fase vlak voor kerst. We noemen dit in de meteorologie ook wel een singulariteit: een ongewoonheid of opvallende gebeurtenis die niet past in het normale grillige verloop van het weer. In dit geval gaat het om de periode 22 t/m 28 december waarvan is aangetoond dat deze in 7 van de 10 jaren voor zacht en soms nat weer zorgt. De Duitse weerdienst heeft enkele jaren geleden deze grafiek gepubliceerd, waarin deze warmere periode te zien is op basis van de gemiddelde decembertemperatuur tussen 1949 en 2017. Als punt is Frankfurt genomen, maar dit verloop geldt min of meer voor heel Midden-Europa.

Bron: DWD
Bron: DWD

Volgens sommige weerdiensten begint het Weihnachtstauwetter een paar dagen eerder, volgens anderen iets later of korter, maar vrijwel allemaal erkennen ze het bestaan. In Zwitserland is er sinds 2010 zelfs geen enkel jaar geweest zónder dooi net voor (of tijdens) kerst. Vorig jaar (2022) maakten we de meest extreme vorm van Weihnachtstauwetter mee. Vanaf 19 december 2022 smolt bijna alle sneeuw in de Franse, Zwitserse en Oostenrijkse Alpen beneden de 2000 meter weg, terwijl het tot medio december nog aardig koud was geweest.

De koudste kerst hadden we in 1962. In de kerstnacht werd het in Kitzbühel -27,9 graden; op de luchthaven van Innsbruck lag 96 centimeter sneeuw.

Een witte kerst?

Zoals je in de grafiek ziet komt het zachte weer van nu precies overeen met de piek van 12 december. Daarna breekt weer een koudere fase aan. We kunnen het zachte weer deze week dan ook moeilijk toerekenen aan klassiek Weihnachtstauwetter. Verder ontbrak de piek van 4 december dit jaar. Dit maakt duidelijk dat zo’n statistisch plaatje niet alles zegt. Het zeer veranderlijke weer houdt zich niet standaard aan statistisch bepaalde gemiddelden, en dus mogen we ook dit jaar als uitzondering gewoon hopen op een koude, sneeuwrijke kerst. Of dat gaat gebeuren is de grote vraag. Daar is - zoals altijd - twee weken van tevoren niks over te zeggen. Positief voor de skigebieden is alvast wel dat de uitgangspositie beter is dan vorig jaar. Er ligt veel meer sneeuw dan een jaar geleden.

afterbefore
Sneeuwbedekking Zwitserland: 8 dec. 2022 versus 3 dec. 2023. Bron: NASA

Roel
is redacteur en sinds 2009 onze vertrouwde wintersportweerman. In het seizoen schrijft hij dagelijks over sneeuw en achtergronden van de wintersport.

Plaats een reactie

Je legt het goed uit wat het is @Roel maar waarom deze singulariteit nu bestaat snap ik nog niet. Hoe kan het nou dat deze singulariteit datum gebonden is?

Je legt het goed uit wat het is @Roel maar waarom deze singulariteit nu bestaat snap ik nog niet. Hoe kan het nou dat deze singulariteit datum gebonden is?

Frank66 op 11 dec 2023 09:30

Simpel gezegd, dat weten we niet.

Weerman, redacteur, skiër, Limburger

Je legt het goed uit wat het is @Roel maar waarom deze singulariteit nu bestaat snap ik nog niet. Hoe kan het nou dat deze singulariteit datum gebonden is?

Frank66 op 11 dec 2023 09:30

Simpel gezegd, dat weten we niet.

Roel op 11 dec 2023 09:44

Vandaar dat het een singulariteit is zeker ? :-)

Je legt het goed uit wat het is @Roel maar waarom deze singulariteit nu bestaat snap ik nog niet. Hoe kan het nou dat deze singulariteit datum gebonden is?

Frank66 op 11 dec 2023 09:30

Fascinerend fenomeen inderdaad! Je ziet het ook terugkomen in alle ensemble means van 1991-2020 in de diagrammen, een klein piekje zo rond/net voor de Kerst. Dat warme en koude lucht elkaar rap opvolgen in deze periode is natuurlijk te verklaren, maar als dat random zou zijn verwacht je nog steeds een vlakke lijn over zoveel jaren en dat is toch duidelijk niet zo.

Ik heb wetenschappers in ieder geval conclusies van causaliteit zien verbinden aan minder overtuigende data dan dit

Je legt het goed uit wat het is @Roel maar waarom deze singulariteit nu bestaat snap ik nog niet. Hoe kan het nou dat deze singulariteit datum gebonden is?

Frank66 op 11 dec 2023 09:30

Simpel gezegd, dat weten we niet.

Roel op 11 dec 2023 09:44

Is het niet eigenlijk al (statistisch) verklaard? Door de grotere tegenstelling tussen koud en warm in deze periode, neemt de standaarddeviatie in deze periode ook toe. En door de beperkte dataset krijg je dan die pieken op bepaalde data (door toeval). Als je dataset 1000 jaar zou zijn, dan zouden die pieken uitgevlakt zijn vermoed ik.

Je legt het goed uit wat het is @Roel maar waarom deze singulariteit nu bestaat snap ik nog niet. Hoe kan het nou dat deze singulariteit datum gebonden is?

Frank66 op 11 dec 2023 09:30

Simpel gezegd, dat weten we niet.

Roel op 11 dec 2023 09:44

Is het niet eigenlijk al (statistisch) verklaard? Door de grotere tegenstelling tussen koud en warm in deze periode, neemt de standaarddeviatie in deze periode ook toe. En door de beperkte dataset krijg je dan die pieken op bepaalde data (door toeval). Als je dataset 1000 jaar zou zijn, dan zouden die pieken uitgevlakt zijn vermoed ik.

Tims op 11 dec 2023 10:12

Een dataset van 1949-2017 heeft ondertussen toch ook al een pensioengerechtigde leeftijd, het is niet overdreven weinig voor mijn gevoel. Maar goed, voor een power analyse heb je de spreiding van data nog en die is mij onbekend.

@Tims, zal inderdaad met het beperkte aantal waarnemingen te maken hebben.

In mijn subjectieve beleving verloopt Sint Nicolaas in Nederland juist vaak relatief kouder met een relatief hoog aantal keer sneeuw zoals dit jaar. Grappig om te zien dat de cijfers voor Frankfurt exact het omgekeerde tonen.

Als je even goed kijkt naar de grafiek, kun je gewoon concluderen dat er niet of nauwelijks sprake is van een singulariteit. Het enige singuliere is dat wij mensen (of volgens sommigen de lieve Heer) zoiets singuliers als Kerst hebben bedacht.
De grafiek laat zien dat er elke december gemiddeld 3 warme perioden zijn, en dat die gemiddeld zo’n 4-7 dagen duren. Dus: tot zo’n 21 dagen dooiweer in December. Logisch dat het dan vaak ook dooit met Kerst.
Anders gezegd: de winter is pas begonnen op 21 december, dat het dan op 25 december vaak nog meer herfst dan winter is, is doodnormaal, niks singuliers.

*bericht bewerkt door Liezen op 11 dec 2023 10:45

Voor mij geen wintersport meer in de kerstvakantie. 2 jaar terug in les arcs, 2 van de 6 skidagen keiharde regen gehad van smorgens tot savonds.
Volledig kletsnat, de sneeuw werd heel erg traag en die 2 dagen had je helemaal niks aan.

Nu ga ik eind januari/begin februari, toch een veiligere periode.
Hopelijk voor iedereen een top wintersport, ook tijdens kerst

Een singulariteit is in het algemeen een ongewoonheid, iets waar de normale regels of wetten niet meer geldig zijn of niet meer toegepast kunnen worden. ik snap dus niet zo goed waarom dat woord hier nu de revu passeert. Volgens mij hebben we het hier juist over een constante: nl 7 van de 10 keer dooiweer rond de kerst. Voor de duidelijkheid, het is niet “normaal” dat het elke dag in december vriest. Daarom is dooi geen singulariteit.

De grafiek laat deze constantes ook mooi zien omdat het een gemiddelde is van vele jaren en de lijn duidelijk dalen en pieken vertoont.

*bericht bewerkt door Dinictus op 11 dec 2023 13:31

Voor mij geen wintersport meer in de kerstvakantie. 2 jaar terug in les arcs, 2 van de 6 skidagen keiharde regen gehad van smorgens tot savonds.
Volledig kletsnat, de sneeuw werd heel erg traag en die 2 dagen had je helemaal niks aan.

Nu ga ik eind januari/begin februari, toch een veiligere periode.
Hopelijk voor iedereen een top wintersport, ook tijdens kerst

JonasM op 11 dec 2023 11:57

Gevoelig gebied ook voor warmte/regen in deze periode volgens mij, daarom zijn wij daar na een jaar of 10 met kerst niet meer heen gegaan, vrienden van ons inmiddels ook na de laatste jaren wel heel veel regen gehad te hebben. Last minute of gewoon iets hoger zoeken. Inmiddels een jaar of 4-5 gekozen voor Cervinia en dit gedonder niet meer gehad.

Edwin van Riel

Inmiddels een jaar of 4-5 gekozen voor Cervinia en dit gedonder niet meer gehad.

evr66 op 11 dec 2023 13:31

Maar daar kan de wind dan parten spelen…

*bericht bewerkt door Videast op 11 dec 2023 15:55

Voor mij geen wintersport meer in de kerstvakantie. 2 jaar terug in les arcs, 2 van de 6 skidagen keiharde regen gehad van smorgens tot savonds.
Volledig kletsnat, de sneeuw werd heel erg traag en die 2 dagen had je helemaal niks aan.

Nu ga ik eind januari/begin februari, toch een veiligere periode.
Hopelijk voor iedereen een top wintersport, ook tijdens kerst

JonasM op 11 dec 2023 11:57

Geen garantie: wij hebben op 2 en 3 februari 2020 in Val d’Isère dezelfde ellende meegemaakt: superwarm (vorstgrens richting 3000m), anderhalve dag regen tot boven 2500m en daarboven geen enkele lift open omwille van de harde wind. De volgende dag zakte de temperatuur dan wel, maar de wind blaasde toen nog harder waardoor er geen enkele lift open was…

Inmiddels een jaar of 4-5 gekozen voor Cervinia en dit gedonder niet meer gehad.

evr66 op 11 dec 2023 13:31

Maar daar kan de wind dan parten spelen…

Videast op 11 dec 2023 15:55

Klopt, maar het geluk is dan dat er nog wat leuke gebiedjes om de hoek liggen die voldoende beschutting bieden. Heb je en wind en regen, dan wordt het wel lastig om nog wat leuks te vinden, de vraag is ook wat er dan nog leuk is eigenlijk ;)

Vanuit Les Arcs weken we ook wel uit naar VdI/Tignes wanneer het er net om hing, was dan vaak toch duidelijk beter. Ook nog een optie.

Edwin van Riel
Sneeuwalarm

Ontvang gratis een sneeuwalarm per e-mail van jouw bestemming in aanloop naar je wintersport vakantie! De meldingen stoppen automatisch na je vakantie.

Plaats een reactie