Duurzame wintersport in Oostenrijk - deel 2: hoe ga je met water om?
Duurzaamheid is allang geen trend of buzzword meer. Langzaam maar zeker stijgt de temperatuur op aarde en de kwetsbare berggebieden fungeren in die zin als de spreekwoordelijke kanarie in de kolenmijn. Hier zijn de gevolgen van de klimaatverandering met het blote oog waar te nemen, bijvoorbeeld door gletsjers die al decennialang kleiner worden. Dat heeft ook gevolgen voor de wintersport en brengt daarmee uitdagingen met zich mee voor de skigebieden. We vroegen ons dan ook af wat de ontwikkelingen in Oostenrijk zijn op het gebied van duurzaamheid? In dit drieluik, dat ook verschijnt in ons magazine, gaan we op onderzoek uit bij een aantal plaatsen uit dit bij Nederlandse wintersporters meest populaire vakantieland. In deel 1 gingen we in op waar we het nu eigenlijk over hebben bij duurzaamheid en wintersport. In deel 2: hoe gaan ze in Oostenrijk met water om?
Er is energie (en dus CO2-uitstoot) nodig om wintersport mogelijk te maken
Jaarlijks gaat meer dan zestig procent van de Nederlandse skiërs en snowboarders naar Oostenrijk op wintersportvakantie. In dorpen als Westendorf, Mayrhofen, Saalbach, Kirchberg en Gerlos kun je in de wintermaanden in het Nederlands net zo goed uit de voeten als in het Duits. We draaien onbezorgd onze bochten naar beneden op pistes die hopelijk bedekt zijn met verse sneeuw, maar als dat wat tegenzit helpen de sneeuwkanonnen wel even mee. En hiervoor is water nodig. Maar hoe doen ze dat eigenlijk en wat betekent dat in termen van CO2-uitstoot?
Water wordt niet ‘verbruikt’, maar ‘gebruikt’
Leider van de pistedienst in Flachau Stefan Tippelreiter moet lachen als een boer met kiespijn wanneer wij hem confronteren met de ‘algemene opinie’ in Nederland. Flachau is een bij Nederlandse wintersporters zeer populaire bestemming en maakt deel uit van de Snow Space Flachau, waar ook dorpen als Wagrain en St. Johann en Alpendorf mee verbonden zijn. Tippelreiter herkent zich totaal niet in het beeld dat van de wintersport wordt geschetst. Gepassioneerd neemt hij ons mee in zijn ‘kantoor’. Het pompstation dat zorgt voor een groot deel van de technische besneeuwing van het skigebied ziet er strak uit. Het water komt uit een kunstmatig bassin dat hoger op de berg is aangelegd en 90 duizend kubieke meter water bevat. Dit water wordt verder gekoeld en vervolgens gedistribueerd door het skigebied middels ondergrondse leidingen. Op diverse plekken kunnen de sneeuwkanonnen dit water aftappen om, waar nodig, de sneeuw van een extra laagje te voorzien.
Tippelreiter benadrukt dat het water ‘gebruikt’ wordt en niet ‘verbruikt’. Aan het einde van het seizoen gaat het water terug de natuurlijke kringloop in. In het beste geval wordt het dus een aantal maanden geleend van de natuur. Aan de andere kant van Oostenrijk, in het Oostenrijkse Vorarlberg, bevestigt Peter Marko, Geschäftsführer van het skigebied Silvretta Montafon de lezing van Tippelreiter. Hij geeft aan dat de boeren in het Montafon ook in de zomer gebruikmaken van de kunstmatige bassins om het vee van water te voorzien. Wat er te veel aan smeltwater is, wordt opgeslagen in de bassins. Daarnaast spelen de bassins bij bosbranden een cruciale rol, doordat de helikopters hier het bluswater op kunnen halen.
Energiezuinige ‘technische sneeuw’, zónder chemicaliën
Het mag duidelijk zijn dat er geen chemicaliën aan het water worden toegevoegd. Het is exact het water dat ook uit de kraan komt. Beide mannen geven ook aan dat er alleen wordt gespoten wat noodzakelijk is. Met pistenbully’s die uitgerust zijn met gps kan precies bepaald worden op welk gedeelte van de piste nog sneeuw nodig is om een optimale ervaring te bieden. Vaak wordt het dan met de pistenbully verplaatst en wordt er geen sneeuw bijgespoten. Want het maken van ‘technische sneeuw’ blijkt veel minder vaak te gebeuren dan wat veel mensen denken – zelfs het gros van de fanatieke wintersporters. Wat blijkt: midden december gaat driekwart van de sneeuwkanonnen al met pensioen. Ze functioneren vooral aan het begin van het seizoen om een goede basislaag te creëren. Marko geeft aan dat een gemiddeld sneeuwkanon maximaal zeven keer per seizoen functioneert.
Nu hoor ik je denken dat Marko en Tippelreiter wellicht niet helemaal objectief zijn. Gelukkig is daar de wetenschap nog. In een onderzoek van Francois et al. uit 2023 blijkt inderdaad dat sneeuwkanonnen een relatief zeer geringe bijdrage hebben aan de totale uitstoot van een wintersportvakantie. Per skiër ligt de carbon footprint van de elektriciteit die gebruikt wordt door sneeuwkanonnen tussen de 0,01 en 2,3 kg CO2. Ter vergelijking: 4,5 kilometer rijden met de auto of eenmaal gebruikmaken van een wat oudere wasdroger stoot 1 kg CO2 uit.
Plaats een reactie
Dat een “gemiddeld sneeuwkanon maar 7x per seizoen wordt gebruikt” lijkt me economisch onverantwoord en eerlijk gezegd geloof ik hier niets van.
Als dat echt zo zou zijn zouden ze er wel wat minder neerzetten.
Ik zou daar best wat onderbouwing voor willen zien. Want mijn eigen ogen (zowel via webcams, als IRL) zeggen toch heel wat anders.
Dat een “gemiddeld sneeuwkanon maar 7x per seizoen wordt gebruikt” lijkt me economisch onverantwoord en eerlijk gezegd geloof ik hier niets van.
Als dat echt zo zou zijn zouden ze er wel wat minder neerzetten.
Daffie op 26 okt 2023 09:20
Ik zou daar best wat onderbouwing voor willen zien. Want mijn eigen ogen (zowel via webcams, als IRL) zeggen toch heel wat anders.
Er zijn steeds minder koude nachten, hierdoor zetten skigebieden in op heel veel sneeuwkanonnen die tegelijk aan kunnen. En dus kunnen ze, ondanks dat veel sneeuwkanonnen maar een aantal keer per seizoen aangaan niet met minder kanonnen. Ze hebben gewoon veel op hetzelfde moment nodig.
Alle gebieden die ik ken zetten heel erg in op kwantiteit om heel snel heel veel sneeuw te kunnen maken. En in veel gebieden waar ik ben worden de kanonnen al ver voor februari opgeruimd. Dus dat je dan rond zo’n gemiddelde uitkomt vind ik niet heel raar. Ik kijk er niet meteen vanop, heel veel meer gaat het ook niet zijn.
Klinkt idd als heel weinig! Vorig jaar was ik rond februari 8 dagen in Saalbach en elke dag heb ik dezelfde sneeuwkanon aan zien staan op een bepaalde piste. Door het hele gebied trouwens veel sneeuwkanonnen aan zien staan die week. Maar goed dat ik dat zie zegt natuurlijk niks over het geheel. En daar moet je oppassen. Als iedereen constateringen maakt met eigen ogen in een klein deel van het geheel mis je precies de “zwarte zwaan” zoals dat mooi gezegd wordt. Meten = weten👍
*bericht bewerkt door DaphneK op 26 okt 2023 09:38
Ik wens de admins veel succes in dit topic
Er wordt verwezen naar ‘onderzoek van Francois et al. uit 2023’. Is er een linkje naar deze studie beschikbaar ?
Wat wordt verstaan onder 7x functioneren is dan denk ik de vraag. Is dat een periode waarin ze elke dag aan staan? Is dat per x dat ie aan gaat?
Ik herken wel dat het vooral het begin van het seizoen is. Zag dat vorig jaar na de dramatische start in PDS heel duidelijk. Ze waren volop sneeuw aan het produceren en behalve op de piste, lagen er hele bergen kunstmatige sneeuw langs de piste die vervolgens later weer konden worden uitgetreden. De periode ervoor was het ook niet mogelijk om sneeuw te maken, dus ik denk uit voorzorg dat ze maar zoveel mogelijk gingen maken toen het kon.
Er wordt verwezen naar ‘onderzoek van Francois et al. uit 2023’. Is er een linkje naar deze studie beschikbaar ?
Errant op 26 okt 2023 09:53
2 minuutjes nodig gehad op Google scholar, maar ik denk dat ze dit bedoelen
https://www.nature.com/articles/s41558-023-01759-5
Er wordt verwezen naar ‘onderzoek van Francois et al. uit 2023’. Is er een linkje naar deze studie beschikbaar ?
Errant op 26 okt 2023 09:532 minuutjes nodig gehad op Google scholar, maar ik denk dat ze dit bedoelen
MrDoms op 26 okt 2023 09:57
https://www.nature.com/articles/s41558-023-01759-5
Niet beschikbaar op de ‘gewone’ google. Kan het artikel dus helaas niet lezen.
Er wordt verwezen naar ‘onderzoek van Francois et al. uit 2023’. Is er een linkje naar deze studie beschikbaar ?
Errant op 26 okt 2023 09:532 minuutjes nodig gehad op Google scholar, maar ik denk dat ze dit bedoelen
MrDoms op 26 okt 2023 09:57
https://www.nature.com/articles/s41558-023-01759-5Niet beschikbaar op de ‘gewone’ google. Kan het artikel dus helaas niet lezen.
Errant op 26 okt 2023 10:46
Normaal gesproken is Sci-Hub dan je grote vriend, maar daar staat hij ook nog niet op…
Het manuscript zelf staat hier: https://hal.science/hal-04192000/document. Minder mooie opmaak, maar goed te lezen.
Ik wens de admins veel succes in dit topic
MrDoms op 26 okt 2023 09:50
Off-topicreacties, trollreacties etc. worden direct verwijderd.
Er wordt verwezen naar ‘onderzoek van Francois et al. uit 2023’. Is er een linkje naar deze studie beschikbaar ?
Errant op 26 okt 2023 09:532 minuutjes nodig gehad op Google scholar, maar ik denk dat ze dit bedoelen
MrDoms op 26 okt 2023 09:57
https://www.nature.com/articles/s41558-023-01759-5Niet beschikbaar op de ‘gewone’ google. Kan het artikel dus helaas niet lezen.
Errant op 26 okt 2023 10:46Normaal gesproken is Sci-Hub dan je grote vriend, maar daar staat hij ook nog niet op…
Het manuscript zelf staat hier: https://hal.science/hal-04192000/document. Minder mooie opmaak, maar goed te lezen.
JelleK op 26 okt 2023 10:53
Thanks (ook voor de tip van Sci-Hub) ! Het artikel ga ik met veel interesse lezen.
Super interessant om te lezen, die opgespoten sneeuw koelt daarbij ook nog lekker de bergen af tot in de lente :).
Wel heb ik wel eens gelezen dat bij gebrek aan water op de berg er water van beneden wordt opgepompt; dit lijkt mij iets meer energie te verbruiken. Geen idee of dat (op grote schaal) gebeurd.
@Daffie: Bel Rijkswaterstaat ook gelijk even om te vertellen dat ze die overdadige sneeuwruimers/pekelmachines op marktplaats kunnen zetten. Die dingen komen over het jaar super weinig in actie; kunnen ze prima met minder af :) Denk dat de uitleg van @Rogier heel valide is.
Dat een “gemiddeld sneeuwkanon maar 7x per seizoen wordt gebruikt” lijkt me economisch onverantwoord en eerlijk gezegd geloof ik hier niets van.
Als dat echt zo zou zijn zouden ze er wel wat minder neerzetten.
Daffie op 26 okt 2023 09:20
Ik zou daar best wat onderbouwing voor willen zien. Want mijn eigen ogen (zowel via webcams, als IRL) zeggen toch heel wat anders.
Super interessant om te lezen, die opgespoten sneeuw koelt daarbij ook nog lekker de bergen af tot in de lente :).
Wel heb ik wel eens gelezen dat bij gebrek aan water op de berg er water van beneden wordt opgepompt; dit lijkt mij iets meer energie te verbruiken. Geen idee of dat (op grote schaal) gebeurd.
@Daffie: Bel Rijkswaterstaat ook gelijk even om te vertellen dat ze die overdadige sneeuwruimers/pekelmachines op marktplaats kunnen zetten. Die dingen komen over het jaar super weinig in actie; kunnen ze prima met minder af :) Denk dat de uitleg van @Rogier heel valide is.Gerwin op 26 okt 2023 11:10Dat een “gemiddeld sneeuwkanon maar 7x per seizoen wordt gebruikt” lijkt me economisch onverantwoord en eerlijk gezegd geloof ik hier niets van.
Als dat echt zo zou zijn zouden ze er wel wat minder neerzetten.
Daffie op 26 okt 2023 09:20
Ik zou daar best wat onderbouwing voor willen zien. Want mijn eigen ogen (zowel via webcams, als IRL) zeggen toch heel wat anders.
Er zijn verschillende manieren om aan water te komen, vaak wordt er van beide gebruik gemaakt (bassins op de berg of pompen uit de rivier of bassins lager op de berg), niet alleen als er een ‘tekort’ aan water is. Maar sowieso zitten er bijna overal pompen in het systeem.
Skigebieden zijn ook aan bepaalde maxima gebonden van gebruik aan water, die soms weer verschillen per deelgebied om bepaalde flora en fauna niet in de weg te zitten.
Heb ze afgelopen jaren inderdaad veel aan zien staan op de webcams in het begin van het seizoen maar nooit tijdens de week dat wij ergens zitten (februari). Ik vraag me eigenlijk vooral af of zo’n water bassin nog een positief effect heeft op extreme regenval, en dan vooral kijkend naar de overstromingen die wellicht bespaart kunnen blijven daardoor.
Puur uit interesse, want blij dat de sneeuwkanonnen er zijn. Er staat ook ‘het water wordt verder gekoeld’. Hoe wordt dit dan precies gedaan? Door de koude buiten temperaturen of door inzet van…?
Puur uit interesse, want blij dat de sneeuwkanonnen er zijn. Er staat ook ‘het water wordt verder gekoeld’. Hoe wordt dit dan precies gedaan? Door de koude buiten temperaturen of door inzet van…?
Jochemgerrits op 26 okt 2023 12:27
Vaak door er ijskoude lucht doorheen te blazen of een soort regenbak waar koude lucht doorheen geblazen word en waar de water doorheen sproeien. Mocht je ooit in winterberg komen, onderaan de poppenberg staat zo’n installatie.
Puur uit interesse, want blij dat de sneeuwkanonnen er zijn. Er staat ook ‘het water wordt verder gekoeld’. Hoe wordt dit dan precies gedaan? Door de koude buiten temperaturen of door inzet van…?
Jochemgerrits op 26 okt 2023 12:27
Dit zijn de bellen in de waterbassins in veel skigebieden in de Alpen. Door het water in beweging te houden koelt het water door de koude buitenlucht goed en gelijkmatig af. Hierdoor hou je water van gelijkmatige temperatuur, vooral dat laatste is erg belangrijk.
Verder moet het ook niet te koud worden, het water in de buizen van de kanonnen wordt regelmatig ververst om het water niet te laten bevriezen.
*bericht bewerkt door Rogier op 26 okt 2023 12:53
Click. Click. PeaceEr wordt verwezen naar ‘onderzoek van Francois et al. uit 2023’. Is er een linkje naar deze studie beschikbaar ?
Errant op 26 okt 2023 09:532 minuutjes nodig gehad op Google scholar, maar ik denk dat ze dit bedoelen
MrDoms op 26 okt 2023 09:57
https://www.nature.com/articles/s41558-023-01759-5Niet beschikbaar op de ‘gewone’ google. Kan het artikel dus helaas niet lezen.
Errant op 26 okt 2023 10:46
here you go ;-) https://www.nature.com/articles/s41558-023-01759-5.epdf?shar…
Interessant artikel, vooral verbruik vs gebruik. Maar ik verbaas me er over dat er niet echt wordt ingegaan op situaties met watertekort al tijdens het winterseizoen. Dan is het wel een strijd tussen de ski-belangen vs locals/natuur/boeren. Ter illustratie: Afgelopen maart was ik in Dolomiti (val gardena) en was het dusdanig droog dat de boeren en locals en natuur echt problemen hadden. De burgemeester had daarom bevel gegeven om de sneeuwkanonnen uit te zetten. En iedereen werd verzocht om minder water te verbruiken (kort douchen etc) . Dan voel je je toch enigszins als “verstoorder” als je dan op de geheel kunstmatig opgespoten pistes skiet, dus mbv water uit inmiddels lege bassins (en omhoog gepompt uit het dal werd ons verteld) Dat water had ook bewaard kunnen blijven om in maart de tekorten overal aan te vullen??
En ja, de bassins waren er wellicht niet eens geweest zonder de skigebieden. En je kunt discussie hebben over economische opbrengst van skitoerisme vs boeren etc. En ja, ik ben ook gewoon gegaan en waanzinnig genoten van het prachtige gebied en de goede pistes (witte linten in bruin-groene landschap) en ga er weer heen komende februari. Maar het blijft ergens wel “schuren”
Marko geeft aan dat een gemiddeld sneeuwkanon maximaal zeven keer per seizoen functioneert.
Dit is natuurlijk een weid begrip. Is het 7x een dag of een nacht of een week.
Ik geloof wel dat er niet meer besneeuwd wordt als noodzakelijk ,er is me wel eens verteld dat een 1 m3
sneeuw maken 3 euro kost.
Om een idee te geven: in het Sauerland kost de basisbesneeuwing van 65 kilometer piste even veel energie als 1 vliegtuig dat naar Curaçao en weer terug vliegt.
Met water wordt uiterst zorgvuldig omgegaan en door de trage smelt is het eigenlijk beter dan dat het snel weg spoelt.
Waar vroeger de skipistes er in de zomer uitzagen als een zandbak, groeien er nu dankzij het beschermende sneeuwdek in de winter, de mooiste bloemen en planten in de zomer. De milieubeweging, die eerst heel erg tegen technisch besneeuwen was, die hoor ik er niet meer over!
Frisse (6°C) groet uit Winterberg, waar we morgen het Oktoberfest gaan vieren 😁🍻 en nieuwe skimatten gaan testen
*bericht bewerkt door HarryvdBerg op 27 okt 2023 19:02
Alle Bäume sind nu Gummibäume :-)Dat een “gemiddeld sneeuwkanon maar 7x per seizoen wordt gebruikt” lijkt me economisch onverantwoord en eerlijk gezegd geloof ik hier niets van.
Als dat echt zo zou zijn zouden ze er wel wat minder neerzetten.
Daffie op 26 okt 2023 09:20
Ik zou daar best wat onderbouwing voor willen zien. Want mijn eigen ogen (zowel via webcams, als IRL) zeggen toch heel wat anders.Er zijn steeds minder koude nachten, hierdoor zetten skigebieden in op heel veel sneeuwkanonnen die tegelijk aan kunnen. En dus kunnen ze, ondanks dat veel sneeuwkanonnen maar een aantal keer per seizoen aangaan niet met minder kanonnen. Ze hebben gewoon veel op hetzelfde moment nodig.
Alle gebieden die ik ken zetten heel erg in op kwantiteit om heel snel heel veel sneeuw te kunnen maken. En in veel gebieden waar ik ben worden de kanonnen al ver voor februari opgeruimd. Dus dat je dan rond zo’n gemiddelde uitkomt vind ik niet heel raar. Ik kijk er niet meteen vanop, heel veel meer gaat het ook niet zijn.
Rogier op 26 okt 2023 09:31
Ik was met kerst in Flachau in in diverse gondels hangen stickers met " groene weetjes"
In een van de gondels was te lezen dat in datzelfde Flachau gemiddeld een sneeuwkanon 38x per seizoen gebruikt wordt (waarvan 21x in november/december) en gemiddeld 250u staat te draaien (= bijna 11 volle dagen).
Ik heb er helaas geen foto van kunnen maken het was namelijk nogal druk in de achterjet.
Dit komt op mij realistischer over dan de 7x die in het " sponsored item" genoemd wordt.