Duurzame wintersport in Oostenrijk - deel 1: waar hebben we het eigenlijk over?
Duurzaamheid is allang geen trend of buzzword meer. Langzaam maar zeker stijgt de temperatuur op aarde en de kwetsbare berggebieden fungeren in die zin als de spreekwoordelijke kanarie in de kolenmijn. Hier zijn de gevolgen van de klimaatverandering met het blote oog waar te nemen, bijvoorbeeld door gletsjers die al decennialang kleiner worden. Dat heeft ook gevolgen voor de wintersport en brengt daarmee uitdagingen met zich mee voor de skigebieden. We vroegen ons dan ook af wat de ontwikkelingen in Oostenrijk zijn op het gebied van duurzaamheid? In dit drieluik, dat ook verschijnt in ons magazine, gaan we op onderzoek uit bij een aantal plaatsen uit dit bij Nederlandse wintersporters meest populaire vakantieland. In deel 1: waar gaat het eigenlijk over als we het over duurzaamheid en wintersport hebben?
Er is energie (en dus CO2-uitstoot) nodig om wintersport mogelijk te maken
Jaarlijks gaat meer dan zestig procent van de Nederlandse skiërs en snowboarders naar Oostenrijk op wintersportvakantie. In dorpen als Westendorf, Mayrhofen, Saalbach, Kirchberg en Gerlos kun je in de wintermaanden in het Nederlands net zo goed uit de voeten als in het Duits. We draaien onbezorgd onze bochten naar beneden op pistes die hopelijk bedekt zijn met verse sneeuw, maar als dat wat tegenzit helpen de sneeuwkanonnen wel even mee. Iedere ochtend liggen deze zelfde pistes er weer strak geprepareerd bij dankzij de vele pistenbully’s die dat heerlijke corduroy onder onze voeten tevoorschijn toveren. En we laten ons er naartoe brengen in steeds luxere vier-, zes-, of zelfs achtpersoonsstoeltjesliften, met als het een beetje meezit zelfs stoelverwarming. Al deze activiteiten kosten energie en zorgen voor CO2-uitstoot. Maar hoeveel is dat dan en waar ligt nu het zwaartepunt van deze uitstoot?
De wintersport als zondebok
Als we de media moeten geloven is de wintersport zelf een (mede)veroorzaker van klimaatverandering door bovenstaande ontwikkelingen. Zo schreef NU.nl op 29 augustus nog over de “vele pogingen” die worden gedaan om wintersporters te laten skiën of snowboarden. “En juist die ingrepen verergeren de klimaatverandering. Bij het gebruik van sneeuwkanonnen komt veel CO2 vrij. Daarnaast is er veel water en elektriciteit voor nodig.” De NOS gaat hier op dezelfde datum vrolijk in mee: “Daarnaast verergeren pogingen om het skitoerisme draaiende te houden met behulp van kunstsneeuw de klimaatcrisis, vanwege de CO2-uitstoot die daarmee gepaard gaat. Er is veel water en elektriciteit voor nodig.” De berichten scheppen een beeld van zelfdestructie. Alsof de skigebieden er nog even een paar jaar wat uit proberen te persen voordat alles definitief klaar is.
Maar waaruit bestaat de CO2-uitstoot van een wintersportvakantie eigenlijk?
Uit wetenschappelijk onderzoek van Francois et al. uit 2023 blijkt dat een skigebied (dat is dus inclusief de energiebehoefte voor liften, sneeuwkanonnen, et cetera) voor twee tot vier procent bijdraagt aan de totale CO2-voetafdruk van de bestemming. Dat betekent dus dat de rest van de uitstoot hoofdzakelijk bij twee andere zaken te zoeken is, namelijk accommodaties en de reis naar de bestemming. Die laatste draagt in sommige gevallen zelfs tot tachtig procent van het totaal bij aan de uitstoot. Om dit terug te brengen worden er in Oostenrijk diverse initiatieven genomen. Het reizen per trein wordt steeds comfortabeler. Wanneer je bijvoorbeeld op vakantie gaat naar Snow Space Salzburg kun je vanaf de Oostenrijkse grens gratis met het openbaar vervoer verder reizen naar je bestemming. In Werfenweng gaan ze nog een stap verder en word je opgehaald vanaf het station, waarna er de rest van de week een elektrische auto op afroep voor je klaarstaat. Het enige wat je daarvoor hoeft te doen is een Werfenweng Card van enkele tientjes aanschaffen.
Ook het aantal laadpalen voor elektrische auto’s is de laatste jaren sterk gegroeid. Het meest in het oog springende voorbeeld vinden we in de parkeergarage onder de Valiserabahn in Montafon. Hier staan meer dan vijftig laadpalen klaar. Peter Marko, Geschäftsführer van het skigebied Silvretta Montafon, vertelt dat de capaciteit snel kan worden verdubbeld wanneer dat in de toekomst nodig mocht zijn. De stroom komt van lokale waterkracht; mocht er meer nodig zijn dan wordt er groene stroom aangekocht.
De vraag is niet waarom, maar hóe we duurzaam gaan wintersporten
Over een paar maanden gaan er weer honderdduizenden Nederlanders op wintersport naar Oostenrijk. Hoewel een wintersportvakantie zeker impact heeft op het milieu is het goed om te zien hoe er in het grootste wintersportland naar de toekomst gekeken wordt. De ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid gaan snel. Het is dus niet de vraag óf we in de toekomst duurzaam op wintersport gaan, want dat gaat gewoon gebeuren. Maar eerder hoe, en daarbij ligt de grootste winst in de reis naar onze bestemming!
Plaats een reactie
3,2,1 gaan we weer
Ik heb al meteen reacties moeten verwijderen. Reacties ‘op de man’, troll-reacties en dergelijke worden niet toegestaan.
Als je duurzaam wilt doen, moet je gewoon niet op wintersport of wat voor vakantie ook gaan.
Echt klimaatvriendelijk is het niet en ik snap dat verschillende partijen met verschillende belangen net een andere invalshoek kiezen in wat ze wel of niet berichten dan wel uitlichten.
Maar laten we wel wezen, het gaat om geld én er is voor veel mensen geen alternatief, dus er is geen financiële trigger voor skigebieden om echt iets te doen (geen vlees bij de lunch, milieuzones, fors investeren in zonne energie, zeg maar t hele lijstje wat zo vast door dubieuze bronnen weerlegd wordt), maar die dingen zorgen (even) voor minder omzet en zijn beter te doen als land, dan als individueel gebied. Werfenweng (en in mindere mate Carezza) zijn voorlopers, maar het element waar het om gaat, geld, is nog niet zoveel beter dat iedereen meegaat.
Ik denk dat hier, met wintersportliefhebbers onder elkaar, best ruimte zou kunnen zijn voor een discussie over klimaatmaatregelen, maar dan moet je wel starten met dezelfde feiten en criteria om dat te beoordelen.
Op voorwaarde dat de energie CO2 arm is opgewekt (zonnepanelen, windmolens, waterkracht of kern energie) dan zijn sneeuwkanonnen zelfs een hulpmiddel om de klimaatopwarming te vertragen.
Hoe groter de oppervlakte bedekt met sneeuw is, hoe meer zonlicht weerkaatst word naar de ruimte, wat een afkoelend effect heeft op het klimaat.
Als je duurzaam wilt doen, moet je gewoon niet op wintersport of wat voor vakantie ook gaan.
Tiny-M op 19 okt 2023 08:59
Dit klopt natuurlijk, maar dat is geen reden om het anders ‘maar niet duurzaam’ te doen, toch? Wij willen op wintersport, hele dalen leven ervan, dan is het geen optie op zomaar te stoppen met wintersport. Het is wel een optie om te kijken hoe dit zo duurzaam mogelijk kan.
Heel interessant en complex onderwerp natuurlijk. We willen allemaal op wintersport en de lokale bevolking heeft deze wintersporters nodig om de economie draaiende te houden.
Als de reis naar de bestemming de grootste vervuiler blijkt te zijn, moet het wagenpark in Europa snel vergroenen. Met de komst van de solid state batterij behoren de grootste nadelen van een elektrische auto tot het verleden. Als het laadpaalnetwerk ook aan de behoefte kan voldoen, hebben we m.i. een grote stap voorwaarts kunnen zetten.
Als je echt direct resultaat wilt hebben, leg je alle cruiseschepen aan de ketting. Deze stoten tot 10x meer schadelijke stoffen uit dan alle auto’s in Europa. --> https://www.ad.nl/auto/cruiseschepen-stoten-tien-keer-meer-s…
*bericht bewerkt door Nicky op 19 okt 2023 09:22
Hup Willem IIAls ze in Oostenrijk nou eens schitzels van een normaal formaat (en 1 is genoeg!) aan zouden bieden…
Niet dat ik alsnog die 2e niet oppeuzel.
“ Dat betekent dus dat de rest van de uitstoot hoofdzakelijk bij twee andere zaken te zoeken is, namelijk accommodaties en de reis naar de bestemming. ”
Tsja, niet alle hotels opstoken als een bejaardenhuis scheelt wellicht ook weer iets.
Tsja, niet alle hotels opstoken als een bejaardenhuis scheelt wellicht ook weer iets.
evr66 op 19 okt 2023 09:44
Oef, dát ja. Dat ze dat ze dat zelf ook niet extreem (te) warm vinden in Oostenrijk… niet te harden af en toe (tot aan “ramen open!”).
Alle reisbewegingen, aankopen enz hebben impact.
Zelfs als je op fietsvakantie gaat maar je koopt een superdeluxe trekkingfiets en een complete lichtgewicht reisuitrusting.
Zelfs thuisblijven heeft impact.
“Er is veel water nodig”
Ja, idd maar dat water verdwijnt toch niet? Vroeg of laat smelt het en stroomt het weer de rivieren in.
Anders was het 6 maanden eerder de rivieren ingestroomd.
79% van alle energie in Oostenrijk komt via waterkracht centrales, warmte koppeling, wind- energie en zonne-energie (fotovoltaïsche energie) dus geen issues in Oostenrijk. Overheden moeten het energienetwerk verbeteren en wind, water en zonne-energie stimuleren (of andere innovaties). Kijk wat ze bijvoorbeeld in IJsland doen is CO2 opvangen die ze diep in de grond injecteren en veranderd in steen (dit kan overal ter wereld toegepast worden), zo zullen er meer innovaties volgen…kunnen wij blijven skiën dus opgelost:).
ps. zolang er niets gebeurd aan de CO2 in China, USA of India hebben alle maatregelen/acties weinig impact, schoonste land ter wereld is Zwitserland, gaan we daar skiën:).
*bericht bewerkt door Gerjon op 19 okt 2023 11:27
“Er is veel water nodig”
Ja, idd maar dat water verdwijnt toch niet? Vroeg of laat smelt het en stroomt het weer de rivieren in.
Anders was het 6 maanden eerder de rivieren ingestroomd.
Alpenrijder op 19 okt 2023 11:01
Ik meen me te herinneren dat @Rogier ooit een artikel heeft gepost in verband met het watergebruik ter productie van kunstsneeuw. Misschien ook wel eens relevant in deze discussie.
“ Dat betekent dus dat de rest van de uitstoot hoofdzakelijk bij twee andere zaken te zoeken is, namelijk accommodaties en de reis naar de bestemming. ”
Tsja, niet alle hotels opstoken als een bejaardenhuis scheelt wellicht ook weer iets.
evr66 op 19 okt 2023 09:44
Lijkt mij sowieso discutabel om verwarming mee te tellen. Die staat thuis dan laag, waarmee je daar “bespaard”.
Wel mooi dat er veel laadpalen bijkomen in Oostenrijk, dat valt namelijk echt nog vies tegen. Let wel op (als je elektrisch rijdt) op het fantastische minutentarief in oostenrijk. Laden kan echt bijzonder duur zijn.
Wel mooi dat er veel laadpalen bijkomen in Oostenrijk, dat valt namelijk echt nog vies tegen. Let wel op (als je elektrisch rijdt) op het fantastische minutentarief in oostenrijk. Laden kan echt bijzonder duur zijn.
LoveToSki op 19 okt 2023 11:55
Ja, daar heb ik me een keer in vergist bij de Golmerbahn, bij het stuwmeer bij Latschau.
Dat werd me toch een dure wandeltocht…
Ik heb al meteen reacties moeten verwijderen. Reacties ‘op de man’, troll-reacties en dergelijke worden niet toegestaan.
Rogier op 19 okt 2023 08:53
Misschien is niet iedereen gecharmeerd van de groene revolutie die jullie hier uitvoerig promoten? Dit is niet bedoeld als “onprettige” reactie.
Ik heb al meteen reacties moeten verwijderen. Reacties ‘op de man’, troll-reacties en dergelijke worden niet toegestaan.
Rogier op 19 okt 2023 08:53Misschien is niet iedereen gecharmeerd van de groene revolutie die jullie hier uitvoerig promoten? Dit is niet bedoeld als “onprettige” reactie.
Pim4 op 19 okt 2023 12:15
Niemand is “gecharmeerd” door het feit dat menselijke CO2 uitstoot een impact heeft op ons klimaat …
Dat wil niet zeggen dat je daar niet terdege moet/kan/wil over nadenken.
Zolang de discussie op feiten gebaseerd is en niet op emoties of “gevoel” denk ik dat deze op een juiste manier gevoerd kan worden
s. zolang er niets gebeurd aan de CO2 in China, USA of India hebben alle maatregelen/acties weinig impact, schoonste land ter wereld is Zwitserland, gaan we daar skiën:). § Gerjon op 19 okt 2023 11:06
Inderdaad , zolang iedereen op een ander wacht gaan we zelf géén impact zien…
PS :De schone energie die oostenrijk niet verbruikt kan perfect elders een “fossiele” energiebron vervangen …
*bericht bewerkt door evert op 19 okt 2023 12:34
Gewoon wereldbevolking halveren, hebben we een hoop minder uitstoot en weer volop ruimte. Alle problemen opgelost. Ik werk er alsvast aan mee.
Die heenreis kan ik in ieder geval vrijwel CO2 neutraal maken door m in plaats van op diesel, op HVO te rijden. Voor de rest, in Frankrijk geboekt, dus het huisje zal wel elektrisch verwarmd zijn van een kerncentrale. Idem bij de skiliften en de sneeuwkanonnen. Ik zit jaar dus CO2-goed :-)
bijvoorbeeld door gletsjers die al decennialang kleiner worden.
Dit is al tienduizend jaar zo. Na de laatste ijstijd zijn de gletsers gaan smelten. Dit zullen ze blijven doen totdat ze weg zijn of totdat het weer kouder wordt (nieuwe ijstijd bijvoorbeeld) in Europa.
Maar ik hoop wel dat nu eindelijk de verwarmingen in hotels, pensions en restaurants een graad of 3 lager ingesteld worden. Dat zou de klimaatverandering al een stuk helpen. Wat is het toch altijd warm in hotelkamers, bussen en dergelijke.
@Daffie de gletsjers smelten sinds het einde van de 19e eeuw (einde van de Kleine IJstijd), maar de laatste decennia in een veel hoger tempo. Dat is waar Arjen op doelt.
Dat is geen feit maar een consensus die nog altijd niet sluitend bewezen is. Er zijn studies pro en contra met argumenten pro en contra, raar dat je dan zelf over feiten begint.
michel_verhoeven op 19 okt 2023 13:29
@michel_verhoeven die discussie gaan we hier in ieder geval niet meer voeren. Daar zijn andere plekken voor op het web.
*bericht bewerkt door Roel op 19 okt 2023 13:46
Weerman, redacteur, skiër, LimburgerIk snap ook niet goed, wat stoelverwarming toevoegt. Niemand heeft dat toch nodig als je een skipak aan hebt? Echt, ik vind dat zulke overbodige luxe!
Ik zou graag met de trein op wintersport willen. We hebben alleen een baby en een peuter mee en dat zie ik niet zo zitten met de trein en overstap. Maar zodra die wat ouder zijn en de kosten van de trein niet veel hoger zijn dan de auto dan wordt het absoluut de trein.
Daarnaast gaan wij nu vaak zondag tot zondag, stuk minder file’s dus ook stuk minder uitstoot. Mijn huidige lease contract loopt nog 1 jaar, als er tegen die tijd een elektrische auto is die aansluit bij ons (lees: kofferbak van +600L en een fatsoenlijke leaseprijs) dan is die overstap ook gemaakt.
Wat dat betreft zie ik het voor ons gezin wel steeds duurzamer worden, ergens heb ik ook het vermoeden dat de gemiddelde wintersporter ook meer bewust is van alle verandering dan de gemiddelde zomertoerist. Maar helaas zullen er altijd mensen blijven die alles ontkennen en niet willen veranderen.
ps. zolang er niets gebeurd aan de CO2 in China, USA of India hebben alle maatregelen/acties weinig impact
Waarom denkt men toch altijd dat er niks gebeurt? (Los dat het een onzinnig argument is, want per capita stoten China en zeker India veel minder uit dan Nederland.)
India 2022: 38.5% van de elektriciteit duurzaam opgewekt. Doel is 50% in 2030.
China 2022: 34% van de elektriciteit duurzaam (incl. kernenergie). Doel is 36% in 2025. Het doel voor 2030 voor geïnstalleerde capaciteit wind en zon gaan ze ruim 5 jaar eerder halen dan gepland. China zet jaarlijks zowat meer wind op zee neer als de rest van de wereld samen.
Ter vergelijking, Nederland 2022: 39% van de elektriciteit duurzaam opgewekt (incl. kernenergie). Doel is 70% in 2030 (realistisch?)
Ik vind het ongelooflijk hoeveel die twee landen op dit moment investeren in duurzame energiebronnen. En op wat voor schaal daar gebouwd wordt aan een duurzame toekomst (en onafhankelijke toekomst, niet onbelangrijk als reden voor China). India bouwt verder ook alleen de reeds geplande kolencentrales af, maar gaat geen nieuwe kolencentrales meer bouwen. Voor een land dat nog zo in ontwikkeling is, kun je daar alleen maar ontzag voor hebben. Mijns inziens is het dan ook onterecht om met een vinger naar die landen te wijzen.
De VS is uiteraard een ander verhaal, maar met de Inflation Reduction Act van Biden is daar op zich nu ook een gigantische beweging in gang gezet.
Ik zou graag met de trein op wintersport willen. We hebben alleen een baby en een peuter mee en dat zie ik niet zo zitten met de trein en overstap. Maar zodra die wat ouder zijn en de kosten van de trein niet veel hoger zijn dan de auto dan wordt het absoluut de trein.
Daarnaast gaan wij nu vaak zondag tot zondag, stuk minder file’s dus ook stuk minder uitstoot. Mijn huidige lease contract loopt nog 1 jaar, als er tegen die tijd een elektrische auto is die aansluit bij ons (lees: kofferbak van +600L en een fatsoenlijke leaseprijs) dan is die overstap ook gemaakt.Wat dat betreft zie ik het voor ons gezin wel steeds duurzamer worden, ergens heb ik ook het vermoeden dat de gemiddelde wintersporter ook meer bewust is van alle verandering dan de gemiddelde zomertoerist. Maar helaas zullen er altijd mensen blijven die alles ontkennen en niet willen veranderen.
Hellred666 op 19 okt 2023 14:28
Mooie samenvatting vind ik dit. Gewoon allemaal een klein stapje zetten en waar het kán. Kleine moeite, helemaal mee eens.
Beste Bierdopje, ben het wel met je eens dat er zaken gebeuren die goed zijn in China, India etc maar je moet het wel in perspectief zijn. De miljarden die ze onlangs bedacht hadden in een debat in de Kamer sloeg nergens om daar dit een CO2 reductie was van 0,000000000000000000001% en China er in een dag doorheen jast. Dus het zal wereldwijd massaal aangepakt moeten worden met meer innovatie en anders heeft elke inzet goed bedoeld in alle EU landen weinig impact. Denk dat wij in Nederland een extra kerncentrale nodig hebben en dat Duitsland te vroeg is geweest bij het sluiten van hun kerncentrales…onmogelijk dat Duitsland nu plotsklaps allemaal elektrisch gaan rijden, lukt ook niet in Nederland. Er is een wachtlijst van bedrijven die uitbreiding willen op het elektrische netwerk…